ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΜΟΔΗ: Ο ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΑΓΩΝ ΚΑΙ Η ΝΕΩΤΕΡΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

Ο Γεώργιος Μόδης και η Μακεδονία.

ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ
ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΜΟΔΗ Ο ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΑΓΩΝ ΚΑΙ Η ΝΕΩΤΕΡΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

ΧΟΡΗΓΟΣ Β' ΕΚΔΟΣΕΩΣ
ΝΑΟΥΜ ΜΠΑΜΠΑΤΑΚΑΣ
ΕΚ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΟΥ

Β' ΕΚΔΟΣΗ
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2007

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΟΔΗΣ
Μια παράξενη άγνοια της νεώτερης Μακεδονικής ιστορίας επικρατεί και σ' αυτή την Μακεδονία. Φταίει ίσως και ο κλειστός μακεδονικός χαρακτήρας. Παιδιά π.χ. και εγγόνια λαμπρών αγωνιστών πολύ λίγο ενδιαφέρθηκαν να μελετήσουν και να διερευνήσουν την ιστορία και τη δράση τους. Μακεδόνες χωρικοί πού έκαμαν τα χωριά τους, και μάλιστα παραμεθόρια, σ' όλη τη διάρκεια του πολέμου 1945 – 1949 απόρθητα φρούρια, πολύ γλήγορα λησμόνησαν τους επικούς τους άθλους και τα περίλαμπρα κατωρθώματά τους. Δέν είναι ανεύθυνη βέβαια και ή όλη παιδεία μας. Για νά μη κατηγορηθή ίσως για σωβινισμό, δέν έδωσε την οφειλόμενη προσοχή και βαρύτητα στα πρόσφατα γεγονότα της Μακεδονίας, πού συνδέονται μέ αύτη την εθνική μας ύπαρξη και υπόσταση.  

Το Φεβρουάριο του 1912 6 καθηγητής και Πρύτανις του Πανεπιστημίου Αθηνών Σπυρίδων Λάμπρος στον πρυτανικό του λόγο, σα νά προμάντευε τους πολέμους πού θ' ακολουθήσουν, μίλησε «περί της Μακεδονίας του εξωτερικού» εννοούσε τις Ελληνικές Κοινότητες της Αύστρουγγαρίας πού είχαν δημιουργηθή πριν 150, 200 και 300 χρόνια από Μακεδόνες κυρίως. 

 Είχε περιηγηθή πολλές πόλεις της «Δυαδικής Μοναρχίας», αντίκρισε μεγαλοπρεπείς ελληνικές εκκλησίες σέ απίθανα μέρη καθώς και επιβλητικά κτίρια σχολείων, είδε πλούσια και ωραία ελληνικά νεκροταφεία, μελέτησε αρχεία ελληνικών εκκλησιών και σχολείων και έμεινε έκθαμβος. Ένας άγνωστος και θαυμάσιος κόσμος είχεν αποκαλυφθεί μπροστά του. Στά εκεί ελληνικά σχολεία μορφώθηκαν και ντόπιοι Σέρβοι, Σλοβένοι, Ρουμάνοι, Ούγγροι, Πολωνοί και Γερμανοί. Στη Βουδαπέστη ιδρύθηκε το 1812 το πρώτο ελληνικό διδασκαλείο μέ κύριο χορηγό τον Βικέλα από τη Βέροια.
Το παράδειγμα του ακολούθησε και ό γυμνασιάρχης Θ. Νάτσινας, πού έγραψε ένα μικρό μα σημαντικό βιβλίο: «Οι Μακεδόνες πραμματευτάδες». Είχε διαλυθή πιά ή Αύστρουγγαρία και ό Νάτσινας επισκέφθηκε το 1936 και 1938 τμήματα της Γιουγκοσλαβίας, της Ουγγαρίας, της Αυστρίας. Άπό τά βιβλία της επιβλητικής εκκλησίας και του περίφημου σχολείου του «Έλληνομουσείου», όπως λεγόταν, του Ζεμονν, πρώην Ζεμλίν, έξακρίβωσεν ότι όλοι οί χορηγοί και ευεργέτες, κάπου 370, ήταν από τή Δυτική Μακεδονία. Μικρός είχε ακούσει γέρους Σιατιστινούς, πατριώτες του, νά μιλούν γιά τον «Ντούναβο» (Δούναβι), σαν νά ήταν ποταμάκι της γειτονιάς..

Ό καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Ανδρεάδης σε μια διάλεξη του τον χειμώνα 1913-1914 είπε ότι το φθινόπωρο εκείνο, όταν οι πόλεμοι του 1912-1913 είχαν εξυψώσει το έλληνικόν όνομα, είχε φιλοξενηθή από αριστοκρατικές οικογένειες τής Αύστρουγγαοίας που δεν ήξενραν ελληνικά, είχαν όμως προπάππους από τή Μακεδονία.

Ό φόν Σπίρτας έφτιαξε το πρώτο ατμόπλοιο στον Δούναβι και το βάπτισε Αρχιμήδης», ο Σίνας την πρώτη σιδερένια γέφυρα του Δούναβι μέσα στη Βουδαπέστη με δαπάνη 7 έκατομ. χρυσών φράγκων, ό Χαρίσης Πούλιος έβγαλε τήν πρώτη Σερβικήν εφημερίδα στην Βιέννη, ένας Ναουσαίος Ίδρυσε το πρώτο Σερβικό γυμνάσιο στο Καρλαβάτς τής Αυστρίας. Υπουργοί και Πρωθυπουργοί τής Ανστρουγγαρίας (Άντράσυ, Νάγκυ, Ζήση, Ντιάζ) είχαν ελληνο-μακεδονική καταγωγή.

Ποιάν όμως απήχηση είχαν όλα αυτά; Πόσους έχουν συγκινήσει; Επιτεύγματα, πού θα περιποιούσαν τιμή και σε αναπτυγμένους λαούς χωρίς μάλιστα να ζούσαν κάτω άπ' τήν βαρβαρότερη τυραννία, τίτλοι ελληνικότητας πού θα αποτελούσαν άποστομωτικήν απάντηση στις φωνασκίες γειτόνων, δεν έχουν γίνει ευρύτερα γνωστά, παρά τις εμπεριστατωμένες μελέτες ελλήνων και ξένων ειδικών.

Ό κ. Σπ. Μαρκεζίνης στην «Πολιτική Ιστορία» τής Ελλάδος (σελ. 2 τής εισαγωγής) εξαίρει πολύ σωστά το γεγονός ότι τήν εποχήν του Όθωνος οί Έλληνες είχαν μονοπωλήσει το σιτεμπόριο του Λονδίνου. Άλλά τήν ίδια και παλαιότερη εποχή είχαν πάρει στα χέρια τους και όλο το εμπόριο όλης τής Βαλκανικής και τής Αύστρουγγαρίας οί Μακεδόνες.

Ό καθηγητής του Πανεπιστημίου του Βελιγραδίου Ντουσιάν Πόποβιτς ιδιαίτερα υπήρξε ό συστηματικότερος ερευνητής και ό θερμότερος ύμνητής τους. Τους αφιέρωσε ουσιαστικά όλη του τή ζωή. Με έπιστημονικήν αντικειμενικότητα και ψυχικήν ανωτερότητα έγραψε τήν εποχή τον μεσοπολέμου και τής Σερβικής μεγαλομανίας δύο βιβλία αποκαλυπτικότατα. Γράφει ότι οί Μακεδόνες εξελλήνισαν πριν 150 και 200 χρόνια αυτό το Βελιγράδι, ότι ή Ελληνική ήταν εκεί τότε ή γλώσσα του εμπορίου, τών συντεχνιών, τών δαίμων και έφρόντιζαν και οί ντόπιοι Σέρβοι να τή μάθουν, ότι στή θάλασσα τών Ελληνικών επιγραφών τών εμπορικών καταστημάτων — τά περισσότερα ήταν Κλεισουριώτικα — με πολλή δυσκολία εύρισκες μια Σερβική, ότι Έλληνες Μακεδόνες έγιναν γαμπροί και σύμβουλοι, δηλ. υπουργοί του πρώτου ηγεμόνα τής Σερβίας Μίλος Όβρένοβιτς, πού δεν μας πολυχώνευε, και κυριαρχούσαν στην αυλή και τήν διοίκηση, ότι στα Ελληνικά σχολεία του Βελιγραδίου, του Σμεδέροβο, του Σιάμπατς και ιδιαίτερα του Ζεμούν μορφώθηκαν οί πρώτοι Σέρβοι γραμματισμένοι και διανοούμενοι, καθώς και οί πρώτοι Σέρβοι πολιτικοί αρχηγοί Γκαρασάνιν και Μιλιοντίνοβιτς. Αναγράφει και κάτι σημαντικότατο: Σλαβόφωνοι άπ τήν Ελληνική Μακεδονία (τήν Κατράνιτσαν [Πύργους Έορδαίας], τήν Έδεσσα, τήν Κρυσταλλοπηγή, τήν Δοϊράνη κ.τ.λ.), σε περιοχές σερβικές τής Αύστρουγγαρίας, όπου υπήρχαν σερβικές ορθόδοξες εκκλησίες, αγωνίσθηκαν μαζί με Έλληνες και «εξελληνισμένους» βλαχόφωνονς ενωμένοι σ' ένα «κύκλο» και μια ψυχή, σκληρά και χρόνια πολλά για τήν απόκτηση ελληνικών εκκλησιών και σχολείων. Ώς τόσο τά δύο συγγράμματα του έμειναν άγνωστα στην Ελλάδα. Βρέθηκε ευτυχώς ένας Τραπεζιτικός υπάλληλος (ό κ. Εύρυσθένης Καραφυλλίδης) πού τά πρόσεξε και τά μετάφρασε. Είχε σπουδάσει στο Ζάγκρεμπ.

Στα κατασκευάσματα τών Σκοπίων («Μακεδόνικη εθνότητα», «Μακεδόνικη γλώσσα» «Λαϊκή Δημοκρατία τής Μακεδονίας τον Βαρδαρίου») και στις φωνασκίες τους ποιάν αποστομωτικότερη απάντηση μπορούμε να έχουμε άπ' το γεγονός ότι πραγματικοί Μακεδόνες και όχι ψευτομακεδόνες εξελλήνισαν αυτό το Βελιγράδι, σύμφωνα με τά συγγράμματα Σέρβοι επιστημόνων; Αρκετή άγνοια περιβάλλει τή ζωή και δράση μεγάλοι Μακεδόνων αρματολών και αρχηγών «κλεφτών», πού αναφέρονται στα σχετικά τουρκικά έγγραφα πάντοτε ώς Έλληνες (Ούρουμ).

Από τήν επανάσταση του 1821-1822, γνωστή κάπως είναι ή θυσία τών γυναικών τής Νάουσας στον γκρεμό τής Άραπίτσας. Επίσης κάτι άπ' τήν περιπέτεια και συμφορά τής Κασσάνδρας. Ή ερήμωση τής Χαλκιδικής, όλης τής Κεντρικής Μακεδονίας, του Βερμίου άπ' τά πολλά και μεγάλα χωριά του, ή σφαγή μέσα στή Θεσσαλονίκη πάρα πολλών χιλιάδων έχουν χαρακτηρισθή, φαίνεται, ασήμαντες μικρολεπτομέρειες και «αμελητέα ποσότης». Μορφές ηρωικές όσο και ευγενικές, Όπως του Εμμανουήλ Παπά, πού έθυσίασε στον αγώνα τήν κολοσσιαία περιουσία του, τά 7 παιδιά του και τον έαυτό τον, του Καρατάσου, πού κέρδιζε τις μάχες και δεν υποχωρούσε γιατί ήταν γέρος και δεν μπορούσε νά τρέξη, του Ζαφειράκη, του Γάτσου, του Γεωργάκη, του Φαρμάκη, δέν εκτιμήθηκαν όσον έπρεπε και όσον άξιζαν παρά τις τόσο χρήσιμες ίστοριοδιφικές εργασίες του κ. Βασδραβέλλη, τον κ. Μαμαλάκη, του κ. Πέννα και άλλων.

Οί Βούλγαροι όμως κατώρθωσαν νά διαλαλήσουν στά τέσσαρα άκρα του κόσμου σαν πρώτη και μόνη Μακεδόνικη εξέγερση κατά του Τουρκικού ζυγού, το περιβόητο « Ηλιντεν» (ημέρα του Ηλία, 20 Ιουλίου 1903), πού βάσταξε όσο τά ρόδα του Μαΐου, περιορίστηκε σε έξι «καζάδες» (επαρχίες) γύρω άπ' το Μοναστήρι, όσους είχε τότε και τό σαντζάκι Σερβίων, δηλ. ό σημερινός νομός Κοζάνης, και τό έρημο Κρούσοβο, «ή πρωτεύουσα τής πρώτης σοσιαλιστικής Μακεδόνικης δημοκρατίας», και κράτησε μόνον 8,5 μέρες, ενώ ή Νάουσα αντιμετώπισε πολυάριθμο τουρκικό στρατό 2 μήνες και ή Κασσάνδρα 7 όλους μήνες. Πολύ λίγο γνωστά είναι επίσης τά μεταγενέστερα επαναστατικά κινήματα στή Μακεδονία ατά 1844, 1854, 1867, 1878-1880, 1896, 1897, όλα ελληνικά και μόνον ελληνικά.

Το 1878 επτά γυναίκες Βλάχων κτηνοτρόφων απ το Σέλι, που είχαν αδράξει τά όπλα, ρίχτηκαν σ' ενα γκρεμό κοντά στο μοναστήρι των 'Αγίων Πάντων γιά να μη πέσουν στά χέρια των Τούρκων. Διαφύλαξαν τά ονόματα τους ο αντιστράτηγος έ.ά. κ. Γ. Δασκαλόπουλος και ό αντισυνταγματάρχης ε. ά. κ. Σωκράτης Διάκος: Κυράτσα Γκοδουβάνον, Ελένη Τονλη με την κόρη της Σάντα, Μαρία Μαρίτση, Βαγγελιώ Μητριώνη με την κόρη της Σιούλα, ή σύζυγος τον Μ. Νιώπα. Το μωρό της τελευταίας, που εξακολουθούσε νά βυζαίνη στον κόρφο της σκοτωμένης μάνας, έζησε και τον γνώρισε ηλικιωμένο πια άντρα το 1933 ό κ. Διάκος. Και όμως! Σκέπασε ή λήθη και την ήρωϊκήν αύτη θυσία! Πουθενά δεν μνημονεύεται. Ό Σμυρναίος δημοσιογράφος Σειζάνης αναγράφει στο βιβλίο του «Ή έπανάστασις του 1878» ότι δύο γυναίκες Βλάχων κτηνοτρόφων ρίχτηκαν στον γκρεμό. Φαίνεται δτι οι Βλάχοι πρωτοστάτησαν στο επαναστατικόν εκείνο κίνημα πού οργανώθηκε πολύ βιαστικά και πρόχειρα.

Ένα δημοτικό τραγούδι της εποχής εκείνης λέγει:

Φλεβάρης δεν κουσούριασε
Μάρτης δεν έμπήκε
Και όλη ή Βλαχιά μαζεύθηκε
νά φέρη το ρωμέϊκο.
Στον Άγιο Πάντων βγήκανε
ψηλά στο καραούλι
και τον Δεσπότη λέγανε
και τον Δεσπότη λένε:
Δεσπότη, δός μας την ευχή
δός μας την ευλογία
τους Τούρκους νά βαρέσουμε
τά άγρια θηρία.

Ας σημειωθή ότι τότε οι Ρουμάνοι διαμαρτυρήθηκαν γιά την προσάρτηση της Θεσσαλίας, όπου οί πάμπολλοι γνήσιοι και καθαρόαιμοι αδελφοί τους προτιμούσαν την τούρκικη διοίκηση με τους ζαπτιέδες, τους μπασιμπουζούκους, τους Γκέγκηδες, τους Τσερκέζους και τις άλλες πληγές του Φαραώ! Το 1879 ξέσπασε και στη Δυτική Μακεδονία απ το Μοναστήρι και το Μορίχοβο έως τά Θεσσαλικά σύνορα και Ιδιαίτερα στην ορεινή περιοχή ανάμεσα Φλώρινα και Καστοριά Έλληνικόν έπαναστατικόν κίνημα με ντόπιους οπλαρχηγούς και άνδρες, διαρκέστερο απ το Ηλιντεν και καθόλου κατώτερο. Συνεχίσθηκε με ύφεση και τό 1880. Και ήταν ολότελα άγνωστο! Ένας άρχικομιτατζής μονάχα, ο Πάντο Κλιάσεφ, το αναφέρει στά απομνημονεύματα του με το όνομα «ανταρσία»! Ευτυχώς βρέθηκαν στά αρχεία του Υπουργείου τών Εξωτερικών εκθέσεις του Προξενείου Μοναστηρίου της εποχής εκείνης πού χύνουν φως.

Όσο γιά τον Μακεδονικόν αγώνα ολίγα είναι γνωστά γιά τον Παύλο Μελά, υπέροχη αληθινά μορφή . Μά και ό Κώττας, ο Μητρούσης, ό Παπαπασχάλης, ο Γαρέφης, ό Βαγγέλης, ό Άγρας και άλλοι θά μπορούσαν νά κοσμήσουν σελίδες και σχολικών βιβλίων. Και εκείνος ό νεαρός Μπερέτης απ το Κολχικό (Μπαλαφτσά) του Λαγκαδά, πού πήγε το Μάρτιο 1912 στή Σάμο με αποστολή νά σκοτώση τον φιλότουρκο ηγεμόνα της Κοπάση, τον σκότωσε και σκοτώθηκε, είχε γράψει δέ στή μνηστή του νά παντρευτή τον ανεψιό τον, γιατί εκεί πού πήγαινε δεν θά γύριζε πίσω! Δεν θά είχε παντού άλλον ελεγεία και μνημεία; Ήταν πρόδρομος τών Ιαπώνων αεροπόρων «Καμικάζι».

Άλλος κυκεώνας εξωφρενικός έχει δημιουργηθή με τά βόρεια σύνορα της Μακεδονίας. Οί Βούλγαροι στην αρχή, τώρα οί ψευτομακεδόνες τών Σκοπίων τά ταυτίζουν με τά Βουλγαρικά και Σερβικά σύνορα του 1912. Πάσχιζαν παράλληλα νά αποκόψουν απ τήν Μακεδονία τά νότια τμήματα της, πού ήταν καθαρά ελληνικά. Έχει προταθή εξ άλλου από είδικόν απεσταλμένο του ΚΚΓ, τον Μπέλεμπιτ, πρεσβευτήν αργότερα της Γιουγκοσλαβίας στο Λονδίνο, στον αρχιστράτηγο της Μέσης Ανατολής κατά τον τελευταίο πόλεμο, Βρεττανό στρατηγόν Ουίλσον, όπως αποκαλύπτει ούτος στά απομνημονεύματα του «Επτά χρόνια πέραν τών θαλασσών», ή κατασκευή μιας Μακεδονίας με πρωτεύουσα το. . .Νίς! Άπλωσαν δηλ. οι γείτονες τή Μακεδονία σε κλίνη Προκρούστου.

ΟΙ ελληνικές κυβερνήσεις στην περίοδον 1901-1908 όταν ή «Μακεδόνικη κρίσις» ήταν σ' όλη της τήν ένταση, χαρακτήριζαν στά διπλωματικά τους έγγραφα σαν Μακεδονίαν μονάχα τά Βιλαέτια Μοναστηρίου και Θεσσαλονίκης, με αφαίρεση μάλιστα μερικών βόρειων καζάδων. Όλάκερο το Βιλαέτι Σκοπίων ή Κοσόβου τό κήρυτταν ξένο και άσχετο με τήν Ιστορική και πραγματική Μακεδονία.

Επίσης ό Βασίλ. Κολοκοτρώνης στο θαυμαστό Γαλλικό έργο του «Ή Μακεδονία και ο Ελληνισμός» αφιερώνει πολλές σελίδες ήδη από τό 1919 στο ζήτημα τών βορείων συνόρων τής Μακεδονίας, άν και δεν είχε τότε τή σημερινή του οξύτητα. Τά βάζει στις «Σιδηρές Πύλες» (Ντεμιρ Καπού) ή στην γειτονική συμβολή του Έριγώνα στον Αξιό σύμφωνα με τον Πολύβιο, τον Στράβωνα, τον Πτολεμαίο και με πλήθος Γερμανούς, Άγγλους και άλλους Ιστορικούς και γεωγράφους.
Με τή δημιουργία στά Σκόπια τής «Ομόσπονδης λαϊκής Δημοκρατίας τής Μακεδονίας του Βαρδαρίου» ή σύγχυση έχει έπιταθή. Πολλοί ταυτίζουν μαζί της τή λεγόμενη από τους γείτονες «Αιγιακή» (Αίγκεέσκα) Μακεδονία, τή σημερινή δηλ. Ελληνική Μακεδονία. Άλλοι παίρνουν στά σοβαρά τον ισχυρισμό ότι υπάρχει χωριστή «Μακεδονική» γλώσσα.

Δεν έχει συνειδητοποιηθή και ό μεγάλος κίνδυνος από βορρά πού μας απειλεί. Η κατασκευή το 1944 της «Μακεδονίας του Βαρδαρίου», της «Μακεδονικής εθνότητας», της «Μακεδονικής γλώσσας» στρεφόταν βέβαια κατά της Βουλγαρίας, αφού Βουλγαρική ήταν ή πλειονότης των εκεί κατοίκων. Στόχον όμως έχει τήν Ελληνική Μακεδονία. Για τήν κατάκτηση της βρήκαν και τήν κατάλληλη μέθοδο, τήν «ένωσιν πασών των Μακεδονιών» στα στοργικά πλαίσια πάντοτε της Γιουγκοσλαβίας. Και καλλιεργείται εντατικότατα με ακούραστο ζήλο και όλα τά μέσα ή «Μεγάλη» αυτή «Ιδέα» ή πολύ Ιμπεριαλιστική και ελάχιστα σοσιαλιστική. Εχει βαθειά έμποτισθή με αυτήν ή νεολαία τους, αγόρια και κορίτσια των γυμνασίων και του Πανεπιστημίου Σκοπίων, που έρχονται άπ εκεί στην Θεσσαλονίκη, στην Έδεσσα, στην Φλώρινα και δεν αποκρύπτουν τήν πίστη τους ότι όλα αυτά τά μέρη ανήκουν στην «ενιαία και αδιαίρετη Μακεδονία» και ότι άκρον άωτον της δικαιοσύνης είναι νά ένωθή το ταχύτερο ή «Αίγαιακή» Μακεδονία με τήν ψευτο-Μακεδονία των Σκοπίων και τή Γιουγκοσλαβία!

Ο οπλαρχηγός Λάζος Δουγιάμας, μου είπε το 1908 οτι το χωριό του Καστανερή (τότε Μπαροβίτσα) στην περιοχή της Γουμένιτσας μιλούσε πριν 100 χρόνια βλάχικα (Μογλενίτικα). Πέρυσι ό κ. Σωκράτης Λιάκος, αντισυνταγματάρχης απόστρατος, μου αποκάλυψε ότι και ο περίφημος Γερμανός Βαλκανιολόγος Βάϊγκαν στό σύγγραμμα του Die Aromunen (σελ. 259) βεβαιώνει οτι ή Μπαροβίτσα, το Κορνισόρ (Κρόμνη) ή Κρίβα (Γρίβα) και ένα άλλο εκεί χωριό αντικατάστησαν μόλις στις αρχές του περασμένου αιώνα τήν Βλάχικη τους γλώσσα με το σλαβικόν ιδίωμα. Προσεπικυρώνει τήν διαπίστωση του Βάϊγκαν και ό περίφημος επίσης Σέρβος καθηγητής και γεωγράφος Τσβίϊτς, La Penisule Balkanique (σελ. 399). Προσθέτει μάλιστα ότι πολλά άλλα χωριά βλαχόφωνα έκσλαβίστηκαν τον περασμένο αιώνα.

Η γλώσσα είναι το κυριώτερο όπλο της εναντίον μας προπαγάνδας Βουλγάρων, Ρουμάνων, Αλβανών, ψευτομακεδόνων. Παραδέχεται βέβαια σήμερα όλος ο κόσμος. Ότι δεν είναι ή γλώσσα το εθνικό κριτήριο. Παράδειγμα οι Ίδιοι οι Βούλγαροι. Άλλαξαν τήν αρχική τους τουρκοταταρική γλώσσα με τή σλαβική. Ή μεταβολή όμως, πού αναφέρουν οι δύο μεγάλοι ξένοι ειδικοί επιστήμονες, κάθε άλλο παρά φίλοι μας, τόσο μάλιστα πρόσφατη, θα ήταν πολύτιμο δικό μας όπλο στον αγώνα πού κάμναμε στην περιοχή της Γουμένιτσας και σ' όλη τή Μακεδονία.

Λέγεται ότι και Τουρκαλβανικά χωριά της Καστοριάς πού μπήκαν στην Ελληνοτουρκική ανταλλαγή του 1923, όταν εξισλαμίσθηκαν, πήραν τή γλώσσα και τή στολή των γειτόνων τονς Τουρκαλβανών.
Δεν έχουμε μελετήσει τις νεώτερες μετακινήσεις πληθυσμών στή Μακεδονία. Τον 18ον αιώνα και αρχές του 19ου αληθινός ανθρώπινος χείμαρρος ξεχύθηκε στην Μακεδονία από τήν Ήπειρο, τήν Πίνδο, τον Όλυμπο. Ή πρώτη καταστροφή της Μοσχόπολης και των γύρω της συνοικισμών τροφοδότησε πλούσια το Μοναστήρι, το Μεγάροβο, το Κρούσοβο και όλες  σχεδόν τις Μακεδόνικες πόλεις καθώς και τά Βελεσά, τήν Οχρίδα, οπου σύμφωνα με τον Ντούσιαν Πόποβιτς εκατοντάδες οικογένειες εγκαταστάθηκαν. Βλαχόφωνοι της Πίνδου εξ άλλου δημιούργησαν τά Μεγάλα Λειβάδια στον Πάϊκο, τά Άνω και Κάτω Πορόϊα στο Μπέλες, τήν Ηράκλεια (Τζουμαγιά) στον κάμπο Σερρών, άλλα στο Βέρμιο, στο Καϊμακτσαλάν ακόμα και στην Πιστέρα στην καρδιά της Βουλγαρίας. Ξεφύτρωσαν αλβανόφωνα χωριά και στή Θράκη.
Προκάλεσαν τις μετακινήσεις τά βάσανα από τους Τουρκαλβανούς μα και ή δημογραφική ακμή τών ορεινών και πτωχών εκείνων πληθυσμών.

Έκτος από τις μεγάλες μετακινήσεις σημειώθηκαν και άλλες μικρότερες άλλ' όχι και λιγώτερο σημαντικές. Το μισό π.χ. των Ασπρογείων, τό ένα τρίτο του Πολυποτάμου στην επαρχία Φλώρινας, μεγάλο μέρος του Άσβεστοχωρίον Θεσσαλονίκης προέρχεται άπό τήν Ήπειρο, τά Άγραφα, τον Βόλο.
Πληροφορήθηκα τελευταία ότι τήν Κρυσταλλοπηγή (Σμαρδέσι) κοντά στα Αλβανικά σύνορα ίδρυσαν Γρεβενιώτες, φυσικά ελληνόφωνοι, και τον Αλωνα (Άρμέντσικο), ανάμεσα Φλώρινα και Πισοδέρι, Ηπειρώτες πού εφτιαναν άπό ξύλο κουτάλια, πηρούνια, πιάτα, πλόσκες, παγούρια κ.τ.λ. Απειράριθμες είναι και οι μεμονωμένες διεισδύσεις. Στην Κέλη (Γκορνίτσεβο) της Φλώρινας υπάρχει οικογένεια πού λέγεται Χαλκίδα, γιατί ό προπάππος της ήταν άπ' τήν πρωτεύουσα της Εύβοιας. Πολλές άλλες σ' άλλα χωριά προέρχονται άπ' τή Νάουσα, τήν Χαλκιδική, τήν Πίνδο και άλλα ελληνόφωνα χωριά. Ακόμα και φανατικές Βουλγαρικές οικογένειες είχαν πάππον άπ' τήν Ήπειρο και τήν Αλβανία. Γεγονός είναι ότι υπάρχουν στή Μακεδονία προς μελέτη πολλά. Ας ευχηθούμε ότι θά τά μελετήσουμε συστηματικότερα.

Ή Μακεδονική νεολαία ιδιαίτερα οφείλει νά μελετήση καλύτερα τή νεώτερη Μακεδονική Ιστορία, νά τήν άγαπήση, νά γνωρίση πληρέστερα τους αγώνες, τις θυσίες, τά επιτεύγματα τών προγόνων της, νά τίμηση όπως τους αξίζει τους ήρωες και μάρτυρες της Μακεδονίας γιά νά είναι σε θέση νά τήν ύπερασπισθή αποτελεσματικότερα, άν τυχόν παραστεί ανάγκη.

Θεσσαλονίκη
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΟΔΗΣ
Το λάβαμε στο Ηλ. Ταχυδρομείο
Ευχαριστούμε το  http://ermionh.blogspot.gr