Προ καιρού, η RBTH παρουσίασε την ιστορία των ρώσων στρατιωτών στο μέτωπο της Θεσσαλονίκης, στη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου και μετά τη λήξη του. Τώρα, ο λόγος για εκείνα τα ιστορικά γεγονότα και κομμάτια που λείπουν.
Κάθε χρόνο, ξεκινώντας από το 1977, στο τέλος Σεπτεμβρίου εορτάζεται στη συμπρωτεύουσα της Ελλάδας η επέτειος της διάσπασης του μετώπου της Θεσσαλονίκης (ή του Μακεδονικού μετώπου, όπως ονομάζεται). Ο Σεπτέμβριος του 1918 αποδείχθηκε για τις δυνάμεις της Αντάντ αποφασιστικός μήνας. Η διάσπαση του μετώπου οδήγησε τελικά στη νίκη και στην υπογραφή της συνθήκης ειρήνευσης στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο.
Τον κύριο χώρο των επίσημων εορταστικών εκδηλώσεων αποτελεί συνήθως το συμμαχικό νεκροταφείο Ζεϊτενλίκ, όπου είναι θαμμένες οι σοροί των στρατιωτών που σκοτώθηκαν στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο. Φέτος όμως το πρόγραμμα των εορτασμών θα περιλαμβάνει ένα ακόμη σημαντικό μέρος. Το μνημειακό συγκρότημα στο Πολύκαστρο. Εκεί προγραμματίζεται να ανεγερθεί μνημείο στους ρώσους στρατιώτες που πολέμησαν πριν από έναν αιώνα στην ελληνική γη.
Σήμερα το διασυμμαχικό μνημείο Πολυκάστρου αποτελούν ένας οβελίσκος αφιερωμένος στα συμμαχικά στρατεύματα και οι προτομές των πρωθυπουργών των συμμαχικών χωρών.
Αργότερα, το διάστημα 1992-1996, με έξοδα της Ένωσης Ελλήνων βετεράνων του Μακεδονικού Μετώπου, στον τόπο του μνημείου τοποθετήθηκαν τα πορτραίτα των τότε πρωθυπουργών των συμμαχικών χωρών. Αυτοί, όπως και οι έδρες του στύλου, ήταν συνολικά πέντε: Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο Σέρβος Νίκολα Πάσιτς, ο Γάλλος Αριστίντ Μπριάν, ο Άγγλος Λόιντ Τζόρτζ και ο Ιταλός Βιτόριο Ορλάντο.
Αυτό ακριβώς το «κενό» θέλουν να καλύψουν οι τοπικές κοινότητες των θαυμαστών της πολεμικής ιστορίας και το ρωσικό προξενείο της Θεσσαλονίκης. Με δική τους πρωτοβουλία στο μνημειακό συγκρότημα στο Πολύκαστρο θα ανεγερθεί ένα μνημείο ύψους τριών μέτρων για τον ρώσο στρατιώτη.
Το ίδιο το μνημείο υπάρχει για την ώρα υπό τη μορφή μακέτας και οι λεπτομέρειές του περνούν από επεξεργασία. Υπολογίζεται ότι όλες οι εργασίες θα έχουν ολοκληρωθεί τον Σεπτέμβριο, δηλαδή τη στιγμή των εορτασμών της επετείου της διάσπασης του Μακεδονικού μετώπου.
Ο γενικός πρόξενος της Ρωσίας στη Θεσσαλονίκη, Αλεξέι Ποπόφ, ο οποίος συμμετέχει ενεργά στην προσπάθεια να προστεθεί το ρωσικό τμήμα στο μνημειακό συγκρότημα, αναφέρει: «Κάποτε, η Σοβιετική Ένωση είχε αρνηθεί να συμμετάσχει στην κατασκευή του μνημειακού συγκροτήματος, γι’ αυτό και ο πυραμοειδής οβελίσκος είχε τελικά πέντε έδρες, όπως πέντε συνολικά ήταν και οι πρωθυπουργοί. Έκτη πλευρά δεν μπορεί πλέον να προστεθεί στο μνημείο, γι’ αυτό και η προσθήκη του ρώσου πρωθυπουργού δεν έχει ιδιαίτερο νόημα. Αποφασίσαμε ότι βασικός ήρωας και μάρτυρας αυτής της ιστορίας, είναι ο ρώσος στρατιώτης. Για αυτόν λοιπόν και θα τοποθετηθεί μνημείο».
Στα χέρια του ο πρόξενος κρατά ένα σηματάκι με το έμβλημα της Ένωσης των μαχητών των συμμαχικών στρατευμάτων του Μακεδονικού μετώπου. Αυτά τα σηματάκια υπάρχουν σε πολύ λίγα αντίτυπα, ενώ το έμβλημα που απεικονίζεται σε αυτά είναι ανεπίσημο. Παράδοξο, αλλά σε αυτή τη συμμαχία η Ρωσία δεν περιλαμβάνεται.
Πηγή: Αικατερίνα Τούρισεβα
Ενόψει της μεγάλης επετείου οι ενέργειες για την επίσημη συμμετοχή της Ρωσίας στην οργάνωση των εορτασμών έχει επιταχυνθεί και προγραμματιστεί για το αμέσως προσεχές διάστημα. Σίγουρα, κάλλιο αργά παρά ποτέ. Και αν το εξάεδρο έμβλημα λάβει τελικά επίσημο στάτους, αυτό θα είναι ένα ακόμη βήμα για την αποκατάσταση της ιστορικής δικαιοσύνης και την επίσημη αναγνώριση του σημαντικού ρόλου των ρωσικών στρατευμάτων στα γεγονότα του μετώπου της Θεσσαλονίκης.
Ιστορικό ορόσημο
Πηγή: Αικατερίνα Τούρισεβα
Πρώτος σε αυτό το χώρο, τον οποίο παραχώρησε στις 23 Οκτωβρίου ο ευπατρίδης Χρήστος Καραθόδωρος, εμφανίστηκε ο πεντάεδρος στύλος. Το μνημείο, του οποίου τα επίσημα αποκαλυπτήρια έγιναν στις 5 Μαΐου 1977, ανεγέρθηκε με δαπάνες των ενώσεων βετεράνων των συμμαχικών χωρών. Σε καθεμιά από τις πέντε πλευρές του οβελίσκου είναι γραμμένη στην αγγλική, γαλλική, ιταλική, σερβική και ελληνική η φράση: «Στα τέκνα της Γαλλίας, Μ. Βρετανίας, Ελλάδας, Ιταλίας και Σερβίας, τα οποία πιστά στις εντολές των προγόνων τους, πολέμησαν μαζί σε αυτά τα μέρη και έπεσαν για την Ελευθερία και την Ειρήνη σε όλο τον κόσμο, τα έτη 1916-1918».Αργότερα, το διάστημα 1992-1996, με έξοδα της Ένωσης Ελλήνων βετεράνων του Μακεδονικού Μετώπου, στον τόπο του μνημείου τοποθετήθηκαν τα πορτραίτα των τότε πρωθυπουργών των συμμαχικών χωρών. Αυτοί, όπως και οι έδρες του στύλου, ήταν συνολικά πέντε: Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο Σέρβος Νίκολα Πάσιτς, ο Γάλλος Αριστίντ Μπριάν, ο Άγγλος Λόιντ Τζόρτζ και ο Ιταλός Βιτόριο Ορλάντο.
Πηγή: Αικατερίνα Τούρισεβα
Παρατηρώντας τις περήφανες μορφές τους, δεν σου έρχεται αμέσως στη σκέψη ότι μεταξύ αυτών λείπει -τουλάχιστον- ένα όνομα, ένα ρωσικό όνομα.
Ο ξεχασμένος νικητής
Αυτό ακριβώς το «κενό» θέλουν να καλύψουν οι τοπικές κοινότητες των θαυμαστών της πολεμικής ιστορίας και το ρωσικό προξενείο της Θεσσαλονίκης. Με δική τους πρωτοβουλία στο μνημειακό συγκρότημα στο Πολύκαστρο θα ανεγερθεί ένα μνημείο ύψους τριών μέτρων για τον ρώσο στρατιώτη.
Πηγή: Αικατερίνα Τούρισεβα
Το ίδιο το μνημείο υπάρχει για την ώρα υπό τη μορφή μακέτας και οι λεπτομέρειές του περνούν από επεξεργασία. Υπολογίζεται ότι όλες οι εργασίες θα έχουν ολοκληρωθεί τον Σεπτέμβριο, δηλαδή τη στιγμή των εορτασμών της επετείου της διάσπασης του Μακεδονικού μετώπου.
Ο γενικός πρόξενος της Ρωσίας στη Θεσσαλονίκη, Αλεξέι Ποπόφ, ο οποίος συμμετέχει ενεργά στην προσπάθεια να προστεθεί το ρωσικό τμήμα στο μνημειακό συγκρότημα, αναφέρει: «Κάποτε, η Σοβιετική Ένωση είχε αρνηθεί να συμμετάσχει στην κατασκευή του μνημειακού συγκροτήματος, γι’ αυτό και ο πυραμοειδής οβελίσκος είχε τελικά πέντε έδρες, όπως πέντε συνολικά ήταν και οι πρωθυπουργοί. Έκτη πλευρά δεν μπορεί πλέον να προστεθεί στο μνημείο, γι’ αυτό και η προσθήκη του ρώσου πρωθυπουργού δεν έχει ιδιαίτερο νόημα. Αποφασίσαμε ότι βασικός ήρωας και μάρτυρας αυτής της ιστορίας, είναι ο ρώσος στρατιώτης. Για αυτόν λοιπόν και θα τοποθετηθεί μνημείο».
Στα χέρια του ο πρόξενος κρατά ένα σηματάκι με το έμβλημα της Ένωσης των μαχητών των συμμαχικών στρατευμάτων του Μακεδονικού μετώπου. Αυτά τα σηματάκια υπάρχουν σε πολύ λίγα αντίτυπα, ενώ το έμβλημα που απεικονίζεται σε αυτά είναι ανεπίσημο. Παράδοξο, αλλά σε αυτή τη συμμαχία η Ρωσία δεν περιλαμβάνεται.
Πηγή: Αικατερίνα Τούρισεβα
Ενόψει της μεγάλης επετείου οι ενέργειες για την επίσημη συμμετοχή της Ρωσίας στην οργάνωση των εορτασμών έχει επιταχυνθεί και προγραμματιστεί για το αμέσως προσεχές διάστημα. Σίγουρα, κάλλιο αργά παρά ποτέ. Και αν το εξάεδρο έμβλημα λάβει τελικά επίσημο στάτους, αυτό θα είναι ένα ακόμη βήμα για την αποκατάσταση της ιστορικής δικαιοσύνης και την επίσημη αναγνώριση του σημαντικού ρόλου των ρωσικών στρατευμάτων στα γεγονότα του μετώπου της Θεσσαλονίκης.
