Οι βίαιες μεθοδεύσεις των κομμουνιστών για να ελέγξουν τα φοιτητικά συσσίτια στην κατοχική Αθήνα

Όπως όλοι ξέρουμε στην κατοχική Αθήνα ένα απ΄τα κυριότερα προβλήματα για τον μέσο άνθρωπο ήταν αυτό του επισιτισμού το οποίο άλλοτε ήταν λιγότερο και άλλοτε ήταν περισσότερο έντονο.

Αυτό είχε σαν φυσική συνέπεια να αποκτήσουν τα συσσίτια πολύ μεγάλη κοινωνική σημασία.
Ως εκ τούτου η οργάνωση που θα κατάφερε να τα ελέγξει, αυτομάτως αποκτούσε ένα συγκριτικό πλεονέκτημα απέναντι στους υπόλοιπους. 

Ο έλεγχος των συσσιτίων παρείχε σε αυτόν που θα τον κατείχε την ευκαιρία να παρουσιάζεται σαν δημιουργός και οργανωτής τους, να προωθεί τις θέσεις του και να στρατολογεί μέλη.

Βάσει αυτού του σκεπτικού κινήθηκαν οι κομμουνιστές που ήλεγχαν το ΕΑΜ με σκοπό τον έλεγχο των συσσιτίων. Το μεγάλο πλεονέκτημά τους ήταν ότι είχαν την γνώση και την πείρα των συνδικαλιστικών διεκδικήσεων και των τρόπων της επικράτησης σε επιτροπές (τα συσσίτια τότε διοργανώνονταν από διάφορες επιτροπές κατοίκων).

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του καπελώματος απ΄τους κομμουνιστές των φοιτητικών συσσιτίων, ο έλεγχος των οποίων είχε ιδιαίτερη σημασία διότι απευθύνονταν στην φοιτητόκοσμο που τότε ήταν (σε αντίθεση με τους σημερινούς βουτυρομπεμπέδες φοιτητορεμπεσκέδες) απ΄τα δυναμικότερα τμήματα της κοινωνίας.

Απ΄το καλοκαίρι ακόμα του 1941 λειτουργούσε το πρώτο φοιτητικό συσσίτιο στα Πευκάκια. Αρχικά απευθυνόταν σε φοιτητές απ΄τις περιοχές εκτός Αθηνών που δεν μπορούσαν να επιστρέψουν στα μέρη τους αλλά στην πορεία λόγω της ογκούμενης εξαθλίωσης επεκτάθηκε στο σύνολο των φοιτητών και έγινε τόπος συγκέντρωσης και ζύμωσης του φοιτητόκοσμου. Το συσσίτιο είχε δημιουργηθεί με πρωτοβουλία συζύγων πανεπιστημιακών καθηγητών. Πρόεδρος της επιτροπής ήταν ο απόστρατος υποστράτηγος Γεώργιος Φεσσόπουλος, αντικομμουνιστής και πρώην αξιωματούχος του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου.

Οι κομμουνιστές της ΟΚΝΕ (νεολαία του ΚΚΕ) προσφέρονται να βοηθήσουν στην λειτουργία του συσσιτίου και με σκληρή δουλειά ουσιαστικά το παίρνουν στα χέρια τους. Αναγκάζουν σε παραίτηση τον Φεσσόπουλο για λόγους ευθιξίας όταν τον κατηγόρησαν ότι έδινε στους φοιτητές σάπιες ντομάτες. Τον Φεσσόπουλο διαδέχεται στην προεδρία της επιτροπής η Άννα Γαλανού σύζυγος καθηγητή της Χημείας στο Πανεπιστήμιο. Αυτήν την κατηγόρησαν ότι έκλεβε το φαγητό των φοιτητών και το πουλούσε στην μαύρη αγορά.

Γίνονταν συνεχώς καταγγελίες σε βάρος της, παρενέβη η εισαγγελική αρχή ενώ γίνονταν και επεισόδια. Σ'ένα από αυτά κάποιος Τριανταφυλλίδης -πιθανότατα κομμουνιστής- ρίχνει το σύνθημα: "Κάτω η τσαρίνα Γαλανού! Το συσσίτιο στους φοιτητές!". Η πραγματικότητα είναι ότι οι κατηγορίες για καταχρήσεις είχαν βάση αλήθειας αλλά αφορούσαν κυρίως μικροκλοπές απ΄το προσωπικό παρασκευής του συσσιτίου και όχι αυθαιρεσίες της Γαλανού.
Το αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν ότι η Γαλανού εγκατέλειψε οριστικά το συσσίτιο τον Φεβρουάριο του 1942.

Ένας αρχιμανδρίτης που βλέποντας την επικράτηση των κομμουνιστών απειλούσε πως "δεν θα επιτρέψει να γίνει το συσσίτιο σοβιέτ" αντιμετωπίστηκε βίαια και αποχώρησε τραυματισμένος απ΄το συσσίτιο χάρη στην επέμβαση της Αστυνομίας.

Έτσι αυτό το φοιτητικό συσσίτιο πέρασε υπό πλήρη κομμουνιστικό έλεγχο και την άνοιξη του 1942 μεταφέρθηκε στο πανεπιστημιακό γυμναστήριο στο κέντρο της Αθήνας, μεταξύ Μαυρομιχάλη και Χαριλάου Τρικούπη.

Ακόμα χειρότερα ήταν τα πράγματα με το ΤΑΦ (Ταμείο Άπορων Φοιτητών). Το ΤΑΦ ήταν ένα σωματείο που ιδρύθηκε τον Μάιο του 1942 από τροτσκιστές διαγραμμένους πρόσφατα απ΄το ΚΚΕ (Ισιδωρίδης, Ράδοβιτς, Βλασσόπουλος κτλ) που δεν παρέλειψε φυσικά να τους συκοφαντήσει αναλόγως. Σκοπός του σωματείου ήταν η ενίσχυση των άπορων φοιτητών του Πανεπιστημίου. Οι υπεύθυνοι του ΤΑΦ κατάφεραν και εξασφάλισαν μεγάλες ποσότητες τροφίμων για τις ανάγκες των συσσιτίων του Πανεπιστημίου. Γενικώς το ΤΑΦ παρήγαγε έργο υπέρ των φτωχών φοιτητών και οι ιθύνοντές του, αν και τροτσκιστές, απέφυγαν να χρωματίσουν πολιτικά το σωματείο.

Οι της ΟΚΝΕ φυσικά δεν έμειναν άπραγοι και αποφάσισαν να αλώσουν το ΤΑΦ. Μετά από κάποιες πρώτες αποτυχημένες προσπάθειες εισοδισμού και έμμεσης τρομοκράτησης, το Νοέμβριο του 1942 η ΟΚΝΕ αποφάσισε να ακολουθήσει τον δρόμο της βίας.

Τις ημέρες εκείνες του Νοεμβρίου ήταν προγραμματισμένες να γίνουν εκλογές για την ανάδειξη διοικητικού συμβουλίου στο ΤΑΦ. Οι κομμουνιστές επεμβαίνουν δυναμικά χτυπούν τους τροτσκιστές που το ήλεγχαν και τους πετούν έξω. Η κίνησή τους βέβαια ήταν σχεδόν εκ του ασφαλούς αφού ο καθηγητής Γ. Γεωργαλάς, επόπτης των συσσιτίων, ήταν ενταγμένος στο ΕΑΜ και όταν προσήλθε στο χώρο των επεισοδίων "τα βρήκε όλα ομαλά"! Οι εκλογές φυσικά αναβλήθηκαν και μέλη της ΟΚΝΕ, όπως οι Μολφέσης και Νικολετόπουλος ανέλαβαν ντε φάκτο την ηγεσία του ΤΑΦ. Μάλιστα παράλλαξαν ελαφρώς και το όνομά του βαφτίζοντάς το Ταμείο Αλληλεγγύης Φοιτητών.

Οι εκλογές ορίσθηκαν για άλλη μέρα. Τότε αποφάσισαν να διεκδικήσουν την ηγεσία του ΤΑΦ εκπρόσωποι της ΠΕΑΝ και της Ιεράς Ταξιαρχίας, των λεγόμενων "κανελλοπουλικών" οργανώσεων. Για να συμμετέχουν έπρεπε να πάρουν ψηφοδέλτια που υπήρχαν στο γραφείο του Γεωργαλά. Εκεί όμως τους είχαν στήσει παγίδα οι κομμουνιστές που τους ξυλοκόπησαν και αυτούς. Με τον τρόπο αυτό, μετά τους τροτσκιστές τέθηκαν εκτός ΤΑΦ και οι εκπρόσωποι της ΠΕΑΝ και της Ιεράς Ταξιαρχίας.

Αυτά τα θλιβερά επεισόδια σηματοδότησαν και το τέλος της παρουσίας του Κίτσου Μαλτέζου στην ΟΚΝΕ. Ο Μαλτέζος σε καμμία περίπτωση δεν επιθυμούσε την σύρραξη με άλλους Έλληνες και αποδοκίμαζε αυτήν την διχαστική τακτική της οργάνωσής του, μέχρι τελικά να αποχωρήσει στις αρχές του '43. Για τον Μαλτέζο έχουμε γράψει αναλυτικά εδώ.

Η έστω και βίαιη επικράτηση των κομμουνιστών στα φοιτητικά συσσίτια τους έδωσε ένα συγκριτικό πλεονέκτημα απέναντι στις εθνικές οργανώσεις. 

Δεν σήμανε όμως και την απόλυτη κυριαρχία τους στα κατοχικά πανεπιστημιακά ιδρύματα όπως πιθανώς θα ήλπιζαν. Αυτά όμως θα τα δούμε σε άλλη ανάρτηση.


Πηγή: "Κίτσος Μαλτέζος. Ο αγαπημένος των θεών" του Πέτρου Μακρή-Στάικου

Αναρτήθηκε από ΗΛΙΑΚΟΣ