ΟΤΑΝ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΚΑΤΕΡΡΕΕ... Υπήρχαν χιλιάδες τε­μπέληδες αστράτευτοι «ευλαβείς»

Χιλιάδες τε­μπέληδες αστράτευτοι «ευλαβείς»

ΟΤΑΝ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΚΑΤΕΡΡΕΕ...

Περιοδικό Λαβύρινθος Τ. 71-73
Του Νίκου Φαρδή, δημοσιογράφου.

Η κοινωνική και η οικονομική κα­τάσταση της Θεσσαλονίκης του ΧΙν αι. 

Το εμπόριο, για το οποίο δεν μας δίνουν εξηγήσεις πολλές οι βυζαντινοί συγγραφείς της εποχής, μα που ξέ­ρουμε πως μετά τον XI πήρε την α­νταλλακτική του μορφή, όπως και η βιομηχανία, είχαν συντελέσει στο να πλουτίσουν πολλοί και να παρέχεται δουλειά στο άμετρο πλήθος του λαού που πλημμυρούσε την πολιτεία.

 Οι γεωργικές εργασίες και η κτηνοτροφία είχαν εγκαταλειφθεί ολότελα. 

Τούτο μεν απ’ τις αλλεπάλληλες εχθρικές ε­πιδρομές, τούτο δε από την αρπαγή που έκαναν εχθροί και φίλοι στους εμφυλίους πολέμους και ειδικά στον τελευταίο σκληρό ανταγωνισμό μετα­ξύ Ανδρονίκου II και του εγγονού του για το ζήτημα της διαδοχής του θρόνου. Οι γεωργοί είχαν πτωχύνει και μέσα στην πολιτεία φανερή ήται η αντίθεση του πλούτου και της αθλιότητος.
Οι μεγάλες περιουσίες βρίσκονται στα χέρια των ευγενών – δυνατών (Monnier Etudes de droix Byz. - Testand: des rapports de puissants et des petits proprietaires dans l’ empire Byz., Bordeaux 1878), των ε­μπόρων, των βιομηχάνων, του κλήρου και ιδίως των καλογήρων στα χέρια των οποίων βρίσκονταν εκτός απ’ τον άμετρο πλούτο σε πολύτιμα μέταλλα χρυσάφι, ασήμι και μια τεράστια κτη­ματική περιουσία, που είχε το μεγάλο πλεονέκτημα της ασυδοσίας. Οι καλόγηροι είχαν ξεφύγει πια απ’ τον προορισμό τους ολότελα. Μεγάλοι κληρικοί σαν τον Γρηγόριο τον Παλαμά κα τον αρχιεπίσκοπο Ισίδωρο επιτίθενται κατά της στάσεως αυτής προσπαθούντες να τους επαναφέρουν στον δρό­μο τους. Όλα όμως αυτά πήγαιναν χαμένα. Οι καλόγηροι δεν θέλησαν με κανένα τρόπο ν’ ακούσουν τις συμβουλές. 

Χωρισμένοι σε ποικιλώνυμα τάγματα, έχοντας οδηγό την απληστία τους προσπαθούσαν πώς και πώς θα αυξήσουν την περιουσία τους.

Τα προϊόντα από τα κτήματά τους ήταν άφθονα και όχι μόνο υπεραρκούσαν για τη διατροφή χιλιάδων τε­μπέληδων αστράτευτων «ευλαβών» , μα και περίσσευαν σε σημείο που οι ηγούμενοι, πνευματικοί ιθύνο­ντες και διαχειριστές του υλικού, έκα­ναν καράβια όπου δούλευαν ναυτικοί καλόγηροι (Μ. I. Γεδεών, «Ο Αθως» σελ. 119 III) και έστελναν τα προϊό­ντα τους έξω για να τα τοποθετήσουν, σε ξένες αγορές. 

Για να δώσουμε μια μικρά ιδέα πάνω στην περιουσία που διέθεταν οι καλόγηροι στη Θεσσαλονίκη αναφέρουμε πως είχαν απάνω από είκοσι μοναστήρια και εκκλησίες που του καθενός απ’ αυτά τα κτήματα και τα ακίνητα, τα λεγάμενα μετόχια κλπ. αντιπροσώπευε αξία πολλών σημερινών εκατομμυρίων. Ο Ν. Καβάσιλας γράφει σχετικά τα εξής:

"...Διά ταύτα τους καρπούς ή βού­λονται δαπανώντες συντηρούσι τους αγρούς ή αν ουκ αυτοίς μόνον όντας αλλά και τοις έπειτα τηρουμένους και τ’ αργύριον εισπράττοντες παρά των τας οικίας μισθωσαμένων αυτάς ούτε καθαιρούσιν, ούτε καταπίπτειν εώσι..." 

(χειρ. Ελλ. Paris 1213 q. 24 - Και οι καλόγηροι παρ’ όλη την την απληστία και την αρπακτικότητα κατόρθωναν να διατηρούν προς αυ­τούς τη συμπάθεια του κόσμου με τον πιο κοινότερο τρόπο, την ελεημοσύνη και τη φιλοξενία, διαθέτοντες γι’ αυτό ένα ελάχιστο ποσοστό από όσα κέρδιζαν.


αναρτήθηκε από endymion ΑΦΑΙΑ