Κοινωνική Μηχανική και Λαθρομετάναστευση: Προώθηση της Παγκοσμιοποίησης μέσω της Ευρώπης!..

Πως λειτουργεί η κοινωνική μηχανική στην προκειμένη περίπτωση: ΔΙΑΒΑΖΕ, Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΕΝΟΧΟΠΟΙΗΣΗΣ...

Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή

REX/375 Η λαθρομετανάστευση δια θαλάσσης στην ευρωμεσογειακή περιοχή

Βρυξέλλες, 16 Οκτωβρίου 2013

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα Η λαθρομετανάστευση δια θαλάσσης στην ευρωμεσογειακή περιοχή (γνωμοδότηση πρωτοβουλίας)

_____________ Εισηγητής: ο κ. Παναγιώτης Γκόφας Συνεισηγητής: ο κ. Stefano Mallia _____________

Rue Belliard/Belliardstraat 99 — 1040 Bruxelles/Brussel — BELGIQUE/BELGIË Τel. +32 25469011 — Fax +32 25134893 — Internet: http://www.eesc.europa.eu

Στις 17 Σεπτεμβρίου 2012, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή αποφάσισε, σύμφωνα με το άρθρο 29, παράγραφος 2, του Εσωτερικού Κανονισμού της, να καταρτίσει γνωμοδότηση πρωτοβουλίας με θέμα

Η λαθρομετανάστευση δια θαλάσσης στην ευρωμεσογειακή περιοχή

Το ειδικευμένο τμήμα «Εξωτερικές σχέσεις», στο οποίο ανατέθηκαν οι σχετικές προπαρασκευαστικές εργασίες, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 25 Σεπτεμβρίου 2013.

Κατά την 493^η σύνοδο ολομέλειας, της 16ης και 17ης Οκτωβρίου 2013 (συνεδρίαση της 16ης  Οκτωβρίου 2013), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε την ακόλουθη γνωμοδότηση με 183 ψήφους υπέρ, 3 κατά και 11 αποχές.

*

*          *

1.                  Συμπεράσματα και προτάσεις

1.1              Η λαθρομετανάστευση αποτελεί ζήτημα που έχει επανειλημμένα εξετάσει η ΕΟΚΕ από διάφορες οπτικές γωνίες[1]. Το φαινόμενο της λαθρομετανάστευσης είναι πολύ σύνθετο και πολύπλευρο,  απαιτεί δε τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα μέτρα. Η παρούσα γνωμοδότηση εστιάζεται στα ακόλουθα σημεία:

1.2              Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΟΚΕ εκφράζει τη βαθύτατη θλίψη της για τον θάνατο τουλάχιστον 311 –και πιθανώς πολλών περισσότερων– Αφρικανών μεταναστών ανοικτά των ακτών της Lampedusa σε δύο πρόσφατες περιπτώσεις ναυαγίων. Μολονότι η αιτία αυτής της τραγωδίας δεν είναι μόνο μία, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι τα συμβάντα αυτά είναι ενδεικτικά του ευρύτερου προβλήματος της λαθρομετανάστευσης δια θαλάσσης προς την ΕΕ, καθώς και ότι υπάρχει αιτιώδης συνάφεια μεταξύ των εν λόγω συμβάντων και της εμφανούς αδυναμίας της ΕΕ να θεσπίσει ικανοποιητικές και συνεκτικές πολιτικές για τη λαθρομετανάστευση βασισμένες στην αλληλεγγύη, όπως π.χ. πολιτικές για την έρευνα και διάσωση και για την αποβίβαση. Η ΕΟΚΕ καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να θεωρήσουν τα εν λόγω συμβάντα ως συναγερμό και να ενεργήσουν άμεσα σύμφωνα με τις συστάσεις της παρούσας γνωμοδότησης, πριν προκληθεί και άλλη τραγωδία. Τα τραγικά συμβάντα της Lampedusa αναδεικνύουν την αδήριτη ανάγκη να αντιμετωπίσει η ΕΕ τη λαθρομετανάστευση και τη φύλαξη των συνόρων ως ευρωπαϊκό ζήτημα.

1.3              Ανθρώπινα δικαιώματα: η ΕΟΚΕ παρατηρεί με ανησυχία το γεγονός ότι εντείνεται στην Ευρώπη η μισαλλοδοξία, ο ρατσισμός και η ξενοφοβία έναντι των μεταναστών, έναντι του «διαφορετικού», εκφράζει δε τον φόβο μήπως οι κοινωνικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης επιτείνουν ακόμη περισσότερο αυτά τα φαινόμενα. Οι πολιτικοί ιθύνοντες, οι κοινωνικοί ηγέτες και τα μέσα επικοινωνίας πρέπει να ενεργούν με ύψιστη συναίσθηση ευθύνης και να ακολουθούν μια παιδαγωγική προσέγγιση σε θέματα πολιτικά και κοινωνικά, ώστε να προλαμβάνονται τέτοιου είδους συμπεριφορές. Τα δικαιώματα των λαθρομεταναστών πρέπει πάντοτε να γίνονται σεβαστά, κατά τη διάσωση ή κράτησή τους, όταν αποκτούν το καθεστώς προστασίας, όταν βρίσκονται σε παράτυπη κατάσταση «χωρίς έγγραφα» ή όταν επαναπροωθούνται στις χώρες προέλευσής τους.

1.4              Σώζοντας ζωές στη θάλασσα: Οποιοδήποτε πρόσωπο βρίσκεται σε κίνδυνο στη θάλασσα, συμπεριλαμβανομένων των λαθρομεταναστών, θα πρέπει να διασώζεται.

1.5              Αποβίβαση: η ΕΕ πρέπει να υιοθετήσει μια πολιτική αποβίβασης που να μην αυξάνει τις επιβαρύνσεις στα κράτη μέλη της Μεσογείου που αντιμετωπίζουν ήδη δυσανάλογες εισροές μεταναστών. Το ζήτημα της αποβίβασης πρέπει να επιλυθεί με γνώμονα την αρχή της αποβίβασης στον πλησιέστερο ασφαλή τόπο, υπό την προϋπόθεση ότι η εν λόγω χώρα τηρεί πλήρως όλες τις διεθνείς συμβάσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα και ελέγχεται από οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

1.6              Δικαίωμα και παροχή ασύλου: Θα πρέπει να διασφαλιστεί η τήρηση της αρχής της μη επαναπροώθησης. Επίσης, όλα τα πρόσωπα που χρήζουν διεθνούς προστασίας μπορούν να υποβάλουν την αίτησή τους εντός της ΕΕ. Οι αιτήσεις αυτές πρέπει να διεκπεραιώνονται από τις αρμόδιες εθνικές αρχές. Στο πλαίσιο αυτό, χρειάζεται να διαμορφωθεί ένα πιο αποτελεσματικό σύστημα εξέτασης των αιτημάτων ασύλου.  Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει τη συνεργασία με τρίτες χώρες για την ενίσχυση των οικείων συστημάτων ασύλου και τη βελτίωση της συμμόρφωσής τους με τα διεθνή πρότυπα.

1.7              Επαναπατρισμός των λαθρομεταναστών: Η οδηγία[2] για την επιστροφή των παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών προσφέρει ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο νομικών και διαδικαστικών εγγυήσεων[3], το οποίο επικροτεί η ΕΟΚΕ, όπως, για παράδειγμα, την εγγύηση του δικαιώματος άσκησης προσφυγής κατά αποφάσεων επιστροφής ενώπιον δικαιοδοτικού οργάνου, διοικητικής αρχής ή άλλου ανεξάρτητου αρμόδιου οργάνου, καθώς και τη δωρεάν νομική αρωγή ή/και εκπροσώπηση, ορισμένες εγγυήσεις εν αναμονή της επιστροφής και τις συνθήκες κράτησης. Η ΕΟΚΕ προτείνει η ευρωπαϊκή πολιτική για την επιστροφή να προωθήσει τον εθελοντικό χαρακτήρα και να βασίζεται στον ύψιστο σεβασμό των ανθρωπιστικών αξιών. Από αυτό εξαρτάται η αναγνώριση της νομιμότητας και της αξιοπιστίας της ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής στο εξωτερικό. Δυνάμει του άρθρου 19 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων απαγορεύονται ρητώς οι ομαδικές απελάσεις, ενώ εξασφαλίζεται ότι «κανείς δεν μπορεί να απομακρυνθεί, να απελαθεί ή να εκδοθεί προς κράτος όπου διατρέχει σοβαρό κίνδυνο να του επιβληθεί η ποινή του θανάτου ή να υποβληθεί σε βασανιστήρια ή άλλη απάνθρωπη ή εξευτελιστική ποινή ή μεταχείριση» – αρχή της μη απομάκρυνσης (άρθρα 4 και 19 του Χάρτη).

1.8              Ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή πολιτική για τη λαθρομετανάστευση με βάση την αλληλεγγύη: Για να εξασφαλιστεί ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων, η ΕΟΚΕ φρονεί ότι πρέπει να βελτιωθεί η αλληλεγγύη της ΕΕ έναντι των κρατών μελών που, λόγω γεωγραφικής θέσης, καλούνται να παράσχουν φροντίδα σε πολυάριθμα άτομα, τα οποία φθάνουν μέσω λαθραίων οδών και είναι θύματα των εγκληματικών δικτύων εμπορίας/διακίνησης ανθρώπων και σωματεμπορίας. Τα σύνορα της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των θαλάσσιων συνόρων των κρατών μελών της ΕΕ που βρέχονται από τη Μεσόγειο, είναι σύνορα όλων των κρατών μελών της ΕΕ και ως τέτοια πρέπει να φρουρούνται αποφασιστικά με ευθύνη όλων, σύμφωνα με τις Συνθήκες. Δεν τίθεται μόνο θέμα αλληλεγγύης, αλλά θέμα ανάληψης υποχρεώσεων, από το σύνολο των κρατών μελών, μέσω μηχανισμών κατανομής των βαρών που δημιουργούνται από τη λαθρομετανάστευση. Συνεπώς, τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να φανούν αλληλέγγυα με τα κράτη μέλη που βρίσκονται στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ και να τα στηρίξουν μέσω μηχανισμών κατανομής των βαρών που να επιτρέπουν την επανεγκατάσταση των αιτούντων ασύλου στο εσωτερικό της ΕΕ. Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει ένθερμα την εφαρμογή μιας ευρωπαϊκής κλείδας κατανομής, όπως αυτή που περιγράφεται στην έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την ενίσχυση της αλληλεγγύης εντός της ΕΕ στον τομέα του ασύλου – (2012/2032 INI).

1.9              Σύναψη συμφωνιών με τρίτες χώρες: Οι διάλογοι της ΕΕ με  τρίτες χώρες σχετικά με τη μετανάστευση και την κινητικότητα θα πρέπει να αποσκοπούν καταρχήν στην προαγωγή της νομιμότητας και της καλής οργάνωσης της μετανάστευσης, στην εξασφάλιση της τήρησης της διεθνούς νομοθεσίας περί ασύλου, στη μείωση της λαθρομετανάστευσης και στην καταπολέμηση των εγκληματικών δικτύων εμπορίας ανθρώπων. Συχνά, η ανάγκη για συνεργασία με τρίτες χώρες αποτελεί προϋπόθεση  αποτελεσματικής εφαρμογής των διαδικασιών επαναπροώθησης. Η εν λόγω συνεργασία πρέπει να ενταθεί, ώστε να υπάρξουν καλύτερα αποτελέσματα. Παράλληλα, θα πρέπει να υποστηριχθούν ορισμένες χώρες διέλευσης, ώστε να μπορέσουν να διαχειριστούν καλύτερα τα σύνορά τους, να δημιουργήσουν δομές ασύλου και να αποκτήσουν οι ίδιες δυνατότητες χορήγησης προστασίας σε όσους τη χρειάζονται.

1.10          Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνόρων Frontex: Ο Frontex θα πρέπει να συνεχίσει να μετασχηματίζεται σε πραγματικό Ευρωπαϊκό Οργανισμό Εξωτερικών Συνόρων, με διευρυμένα συντονιστικά καθήκοντα αναφορικά με την κοινή δράση της ΕΕ σε σχέση με τα εξωτερικά σύνορα των κρατών μελών της. Από αυτή την άποψη, θα πρέπει να γίνει περαιτέρω επεξεργασία της έννοιας των ευρωπαϊκών ομάδων συνοριοφυλάκων, όπως υπογραμμίζεται στην έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τον Frontex (A7-0278/2011). Επίσης, θα πρέπει να διευρυνθεί το πεδίο δράσης του, προκειμένου να μπορεί να εμπλέκεται πιο ενεργά στο θέμα της πρόληψης. Είναι σαφές ότι, για να διαδραματίσει αποτελεσματικότερο ρόλο ο εν λόγω οργανισμός, θα απαιτηθούν περισσότεροι –και όχι λιγότεροι– πόροι. Ωστόσο, οι κοινές επιχειρήσεις που συντονίζει ο εν λόγω οργανισμός (και οι επιπτώσεις τους στα θεμελιώδη δικαιώματα και τις διαδικαστικές εγγυήσεις που προβλέπονται στον Κώδικα Συνόρων) πρέπει να υπόκεινται σε δημοκρατικό έλεγχο τόσο από το Κοινοβούλιο όσο και από τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA).

1.11          EASO: Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο έχει αρχίσει να λειτουργεί αρκετά πρόσφατα. Κατά συνέπεια, αναμένεται να αναλάβει ταχύτατα τα πλήρη καθήκοντά της, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τον ρόλο της στην εξεύρεση βιώσιμων λύσεων, καθώς και να συμμετάσχει προορατικά σε θέματα αλληλεγγύης εντός της ΕΕ, σύμφωνα με τις υποχρεώσεις που περιγράφονται στον κανονισμό EASO. Η EASO θα πρέπει να διαθέτει την ικανότητα να εντοπίζει με σαφήνεια τις διαφορές που εμφανίζονται στις σχετικές με το άσυλο πρακτικές των κρατών μελών, καθώς και τις νομοθετικές διαφορές, και να προτείνει τις αναγκαίες αλλαγές.

1.12          Πρόληψη και καταπολέμηση της διακίνησης Ανθρώπων: η ΕΟΚΕ τονίζει επίσης ότι θα πρέπει να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια για να καταπολεμηθεί αποφασιστικά το οργανωμένο έγκλημα. Θα πρέπει να διατεθούν οι απαιτούμενοι πόροι για τον εντοπισμό και την προσαγωγή στη δικαιοσύνη των «διαμεσολαβητών» της διακίνησης ανθρώπων. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι σημαντικό να επιδιωχθεί η συνδρομή των κυβερνήσεων των τρίτων χωρών.

1.13          Χρηματοδότηση: Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι το όλο εγχείρημα της αναχαίτισης και διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών αποτελεί υπόθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), γεγονός το οποίο θα πρέπει, επίσης, να αντανακλάται και στην κατανομή των χρηματοδοτικών βαρών των αντίστοιχων εργαλείων που χρειάζονται για την υλοποίηση μιας αποφασιστικής πολιτικής. Η ΕΟΚΕ έχει στηρίξει την πρόταση της Επιτροπής, προκειμένου να γίνεται πιο ευέλικτη διαχείριση από το 2014 του Ταμείου Ασύλου και Μετανάστευσης και του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας.

2.                  Εισαγωγή

2.1              Η κοινή πολιτική μετανάστευσης πρέπει να χαρακτηρίζεται από μια σφαιρική προσέγγιση η οποία να λαμβάνει υπόψη διάφορες πτυχές όπως η δημογραφική κατάσταση, η αγορά εργασίας, ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η ίση μεταχείριση και η αποφυγή διακρίσεων, η νομοθεσία σχετικά με την είσοδο νέων μεταναστών, η κατάσταση των λαθρομεταναστών, η υποδοχή και η προστασία των αιτούντων άσυλο, η καταπολέμηση των κυκλωμάτων εμπορίας ανθρώπων, η συνεργασία με τρίτες χώρες, η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, η κοινωνική πολιτική και η πολιτική ένταξης.

2.2              Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών υπήρξαν γεγονότα, δηλώσεις και πολιτικές αποφάσεις τις οποίες η ΕΟΚΕ σημειώνει με μεγάλη ανησυχία, σαν μια παλιά και γνωστή ευρωπαϊκή ασθένεια που εξαπλώνεται και πάλι στην Ευρώπη: η ξενοφοβία και ο εθνικιστικός αποκλεισμός. Οι μειονότητες και οι μετανάστες υφίστανται προσβολές, ύβρεις και επιθετικές πολιτικές διακρίσεων.

2.3              Το θέμα της λαθρομετανάστευσης είναι ιδιαίτερα σοβαρό και περίπλοκο, όπως φαίνεται και από τους πίνακες στο παράρτημα στο τέλος του εγγράφου. Επίσης, αποτελεί συνολικό πρόβλημα της ΕΕ και μόνο έτσι πρέπει να εξετάζεται. Οι λαθρομετανάστες που διασχίζουν τα νότια σύνορα πάντοτε επιδιώκουν να εγκατασταθούν σε άλλες χώρες της ΕΕ.

2.4              Λόγω της απουσίας εσωτερικών συνόρων στον χώρο Σένγκεν, το ζήτημα της λαθρομετανάστευσης έχει επιπτώσεις στην Ευρώπη συνολικά και πρέπει να αντιμετωπιστεί με αποτελεσματική κοινή ευρωπαϊκή πολιτική.

2.5              Η ΕΟΚΕ έχει μελετήσει το θέμα της λαθρομετανάστευσης σε βάθος και έχει διατυπώσει τις απόψεις της σε πολυάριθμες γνωμοδοτήσεις που υιοθετήθηκαν με ευρεία πλειοψηφία.

2.6              Οι γνωμοδοτήσεις αυτές περιλαμβάνουν ανάλυση των αιτιών της λαθρομετανάστευσης προς την ΕΕ, ενώ σημειώνουν την απουσία μιας συνολικής πολιτικής της ΕΕ για τη λαθρομετανάστευση. Επίσης, αναφέρουν την πολύ αργή πρόοδο προς την επίτευξη μιας κοινής πολιτικής μετανάστευσης και ασύλου της ΕΕ και προς ένα υψηλό επίπεδο νομοθετικής εναρμόνισης. Επίσης, πραγματοποιούνται εκτενείς αναφορές στις συνέπειες του προβλήματος και προτείνεται σειρά λύσεων.

2.7               Χιλιάδες λαθρομετανάστες εισέρχονται στην ΕΕ δια θαλάσσης. Αυτό σημαίνει ότι το ζήτημα της λαθρομετανάστευσης δια θαλάσσης, το οποίο σύμφωνα με FRONTEX επικεντρώνεται κυρίως στην ευρωμεσογειακή περιοχή, πρέπει να αντιμετωπιστεί με εξειδικευμένο τρόπο.

2.8              Ο κύριος στόχος της γνωμοδότησης είναι να εξετάσει το φαινόμενο της λαθρομετανάστευσης δια θαλάσσης και να αναφερθεί σε μείζονα θέματα που εμπίπτουν στο φαινόμενο της λαθρομετανάστευσης συνολικά, προκειμένου, να επιδιωχθούν λύσεις που θα οδηγούν σε μια μεταναστευτική πολιτική που θα είναι αποτελεσματική, ανθρώπινη και οικονομικά εφικτή.

3.                  Ανάλυση του προβλήματος

3.1              Ανθρώπινα δικαιώματα

3.1.1        Τα δικαιώματα των λαθρομεταναστών πρέπει πάντοτε να γίνονται σεβαστά, από τη διάσωση ή κράτησή τους, έως ότου τους χορηγηθεί προστασία ή επαναπροωθούνται στις χώρες προέλευσής τους. Συχνά, η λαθρομετανάστευση δια θαλάσσης έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια ανθρώπινων ζωών. Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΟΚΕ τονίζει τη σημασία του σεβασμού στα θεμελιώδη δικαιώματα του ανθρώπου σε κάθε περίπτωση. Η ΕΟΚΕ έχει προτείνει να ανατεθεί στον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης η εποπτεία του διενεργούμενου παραμεθόριου ελέγχου και των επιχειρήσεων του FRONTEX. Επίσης, η ΕΟΚΕ στηρίζει τη δράση του συμβουλευτικού σώματος του Frontex και δηλώνει πρόθυμη να συνεργαστεί μαζί του.

3.2              Σώζοντας ζωές στην θάλασσα

 

3.2.1        Τα κράτη μέλη και τα ιδιωτικά σκάφη είναι υποχρεωμένα να διασώζουν οποιονδήποτε αντιμετωπίζει κίνδυνο στη θάλασσα. Αυτό περιλαμβάνει και τις περιπτώσεις μεταναστών ή διακινητών ή λαθρεμπόρων που έχουν αναλάβει κινδύνους εν γνώσει τους. Συχνά τα παράνομα δίκτυα διακίνησης ή λαθρεμπορίας αιτούντων άσυλο ή λαθρομεταναστών υποβάλλουν τα άτομα αυτά σε σοβαρούς κινδύνους. Οι αρμόδιες υπηρεσίες και ΜΚΟ σημειώνουν ότι, εξαιτίας αυτών των συνθηκών, χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο στη Μεσόγειο, καθώς και ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, τα παραπλέοντα σκάφη δεν σπεύδουν να βοηθήσουν ή να διασώσουν τους ανθρώπους αυτούς.

3.3              Αποβίβαση

3.3.1        Τα τελευταία έτη, όταν η διάσωση πραγματοποιείται σε διεθνή ύδατα της Μεσογείου, ανακύπτουν αντιδικίες πολιτικού και νομικού χαρακτήρα που θέτουν χωρίς λόγο σε κίνδυνο τις ζωές πολλών ανθρώπων. Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι το ζήτημα της αποβίβασης πρέπει να επιλυθεί, με γνώμονα την αποβίβαση στον πλησιέστερο ασφαλή τόπο, υπό την προϋπόθεση ότι η εν λόγω χώρα έχει κυρώσει όλες τις διεθνείς συμβάσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα και ελέγχεται από οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Στην περίπτωση των αποστολών Frontex, η ΕΟΚΕ διαφωνεί έντονα με την άποψη ότι οι μετανάστες πρέπει να μεταφέρονται κατ` ανάγκη στο κράτος μέλος που φιλοξενεί την αποστολή. Μια τέτοια πολιτική δημιουργεί τουλάχιστον δύο προβλήματα: (i) αυξάνει ακόμα περισσότερο τις μεταναστευτικές εισροές στα κράτη μέλη τα οποία αντιμετωπίζουν ήδη μεγάλα βάρη, σε βαθμό που να μην είναι πλέον βιώσιμο για εκείνα τα κράτη μέλη που χρειάζονται περισσότερο τον Frontex, να φιλοξενήσουν μια αποστολή του και (ii) είναι επιβλαβής και για τους ίδιους τους διασωθέντες, καθώς μεταφέρονται στο κράτος μέλος που φιλοξενεί την αποστολή, και όχι στον τόπο που είναι ο πιο κατάλληλος σε μια  συγκεκριμένη περίσταση (συνήθως το πιο κοντινό ασφαλές μέρος).

3.4              Δικαίωμα και Παροχή Ασύλου

3.4.1        Η ΕΟΚΕ ζητά  να υιοθετήσει η ΕΕ ένα κοινό σύστημα ασύλου, με υψηλό επίπεδο νομοθετικής εναρμόνισης. Με τον Κανονισμό του Δουβλίνου ρυθμίζονται οι ευθύνες κάθε κράτους μέλους ως προς την εξέταση των αιτήσεων ασύλου. Η ΕΟΚΕ έχει ήδη επισημάνει τα πολλαπλά προβλήματα που προκαλεί αυτό το σύστημα. Πρέπει να ερωτάται ο εκάστοτε αιτών άσυλο ποιο κράτος μέλος επιθυμεί να εξετάζει την αίτησή του. Στη γνωμοδότησή της για την Πράσινη βίβλο[4], η ΕΟΚΕ πρότεινε «ο αιτών άσυλο να είναι ελεύθερος να επιλέξει τη χώρα στην οποία θα απευθύνει την αίτησή του και, υπό αυτή την προοπτική, τα κράτη μέλη να παρακινούνται στο εξής να εφαρμόζουν την ανθρωπιστική ρήτρα του άρθρου 15.1 του Κανονισμού».

3.4.2        Στο πεδίο της συνεργασίας μεταξύ κρατών μελών, εγκαινιάσθηκε ένα σύνολο δράσεων που διεξάγονται στο πλαίσιο του EURASIL, μιας ομάδας εθνικών εμπειρογνωμόνων της οποίας προεδρεύει η Επιτροπή. Έχει επίσης θεσπιστεί ένας μηχανισμός χρηματοδοτικής αλληλεγγύης, με τη σύσταση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Προσφύγων. Από το 2014, το Ταμείο Ασύλου και Μετανάστευσης θα διαθέτει περισσότερους οικονομικούς πόρους και μεγαλύτερη ευελιξία για να παρεμβαίνει σε καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης.

3.4.3        Τα αιτήματα όσων αιτούνται άσυλο για την προστασία τους θα πρέπει να υποβάλλονται σε επεξεργασία στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για το άσυλο και παροχή διεθνούς προστασίας. Πρέπει να παρέχεται προστασία σε όσους τη χρειάζονται πραγματικά.

3.4.4        Η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει ότι η μεταχείριση που επιφυλάσσεται στους αιτούντες άσυλο στα σύνορα και οι εγγυήσεις που τους παρέχονται πρέπει να είναι απολύτως ίδιες μ’ εκείνες που ισχύουν για όσους υποβάλλουν την αίτησή τους εντός της επικράτειας του κράτους μέλους.

3.4.5        Η ΕΟΚΕ απευθύνει έκκληση για μεγαλύτερη δέσμευση της ΕΕ υπέρ της καταπολέμησης των εγκληματικών δικτύων που επιδίδονται σε εμπορία ανθρώπων· θεωρεί, όμως, ότι ορισμένες πολιτικές «καταπολέμησης της λαθρομετανάστευσης» προκαλούν σοβαρή κρίση του ασύλου στην Ευρώπη. Η ΕΟΚΕ, σε πολλές γνωμοδοτήσεις[5] της, έχει υποστηρίξει ότι η καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης δεν πρέπει να συνεπάγεται νέες δυσκολίες για το άσυλο, και ότι οι δημόσιοι λειτουργοί που είναι επιφορτισμένοι με τον έλεγχο των συνόρων πρέπει να διαθέτουν την κατάλληλη κατάρτιση ώστε να εγγυώνται το δικαίωμα του ασύλου.

3.4.6        Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει τις προτάσεις που έχει διατυπώσει η UNHCR για τη σύσταση ομάδων εμπειρογνωμόνων σε θέματα ασύλου, που να παρέχουν τη συνδρομή τους σε όλες τις επιχειρήσεις συνοριακών ελέγχων που διεξάγονται στην ΕΕ.

 

3.4.7        Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αντιληφθούμε ότι οι περισσότεροι από τις χιλιάδες των εισερχόμενων στην ΕΕ δεν ζητούν άσυλο, διότι είναι οικονομικοί μετανάστες και ο σημαντικότερος λόγος εισόδου τους στην ΕΕ είναι να προωθηθούν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και όχι να παραμείνουν στην χώρα στην οποία εισήλθαν.

3.4.8        Οι Εταιρικές Σχέσεις Κινητικότητας δεν πρέπει να υποθέτουν ότι οι χώρες εταίροι φέρουν όλο το κόστος των διαδικασιών ασύλου για όσους διέρχονται από την επικράτειά τους. Η ΕΕ πρέπει να εκδηλώσει τη στήριξή της, μέσω του Ταμείου για το Άσυλο. Το εν λόγω Ταμείο θα συμβάλει στη δημιουργία μηχανισμών και υποδομών που θα επιτρέψουν την εξέταση και λήψη απόφασης επί των αιτήσεων ασύλου μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα και στο πλαίσιο των εγγυήσεων που παρέχει το Διεθνές Δίκαιο.

3.4.9        Η ΕΟΚΕ ζητά να υιοθετήσει η ΕΕ ένα κοινό σύστημα ασύλου, με υψηλό επίπεδο νομοθετικής εναρμόνισης. Τα αιτήματα ασύλου πρέπει να εξετάζονται όχι μόνο στις χώρες εισόδου αλλά και από τα άλλα κράτη μέλη. Πρέπει να ερωτάται ο εκάστοτε αιτών άσυλο ποιο κράτος μέλος επιθυμεί να εξετάζει την αίτησή του. Στη γνωμοδότησή της για την Πράσινη βίβλο,[6], η ΕΟΚΕ πρότεινε «ο αιτών άσυλο να είναι ελεύθερος να επιλέξει τη χώρα στην οποία θα απευθύνει την αίτησή του και, υπό αυτή την προοπτική, τα κράτη μέλη να παρακινούνται στο εξής να εφαρμόζουν την ανθρωπιστική ρήτρα του άρθρου 15.1 του Κανονισμού», επισπεύδοντας έτσι την εξέταση των αιτήσεων ασύλου και επιτυγχάνοντας αποσυμφόρηση της γραφειοκρατίας στις χώρες εισόδου. Η ΕΟΚΕ είναι υπέρ της συνεργασίας της ΕΕ με τρίτες χώρες για τη βελτίωση των συστημάτων ασύλου και τη συμμόρφωσή τους με τα διεθνή πρότυπα.  Ως προς την εξωτερική διάσταση του ασύλου, έχει σημειωθεί πρόοδος σε τομείς όπως η βοήθεια σε τρίτες χώρες που φιλοξενούν μεγάλο αριθμό προσφύγων (τα περιφερειακά προγράμματα προστασίας είναι ιδιαίτερα σημαντικά), ή ακόμη η επανεγκατάσταση προσφύγων εντός της ΕΕ.

3.5              Επαναπατρισμός των λαθρομεταναστών

3.5.1        Ο επαναπατρισμός των μεταναστών που εισήλθαν παράνομα στην ΕΕ πρέπει να αντιμετωπίζεται με ιδιαίτερη προσοχή. Στο πλαίσιο αυτό, οι συμφωνίες επιστροφής με τρίτες χώρες είναι εξαιρετικά σημαντικές, ώστε να εξασφαλίζεται ο πλήρης σεβασμός των δικαιωμάτων των επαναπατριζόμενων μεταναστών.

3.5.2        Οι ΕΣΚ θα πρέπει να περιλαμβάνουν την πρόβλεψη ότι, στις διαδικασίες επιστροφής, θα χρησιμοποιείται κατά προτεραιότητα η εκούσια επιστροφή, με τη συνοδεία συστημάτων υποστήριξης[7]. Στην περίπτωση, όμως, που τεθεί σε εφαρμογή η διαδικασία αναγκαστικής επιστροφής, πρέπει να διασφαλίζεται ο απόλυτος σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των επαναπατριζομένων, σύμφωνα με τις συστάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης[8].

3.5.3        Η ΕΟΚΕ ζητεί να αυξηθεί η διαφάνεια όσον αφορά τα κέντρα κράτησης εντός και εκτός της ΕΕ, να ενημερώνεται η Ύπατη Αρμοστεία των ΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) σχετικά με την κατάσταση των προσώπων που κρατούνται, και να μπορούν τα πρόσωπα αυτά να απολαύουν της δέουσας συνδρομής από ΜΚΟ. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι οι έγκυοι και οι ανήλικοι πρέπει να τυγχάνουν ειδικής προστασίας και να μεταφέρονται σε ειδικά κέντρα που θα δημιουργούνται με την οικονομική στήριξη της ΕΕ.

3.6              Ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή πολιτική για τη λαθρομετανάστευση με βάση την «αλληλεγγύη»

3.6.1        Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι το πρόβλημα είναι ευρωπαϊκό και όχι μόνο των χωρών της Μεσογείου. Αν μη τι άλλο, η ύπαρξη της συμφωνίας του Σένγκεν σημαίνει ότι η μετανάστευση στην περιοχή της Μεσογείου πρέπει να αντιμετωπίζεται με κοινή ευρωπαϊκή προσπάθεια. Δεν πρόκειται μόνο για επίδειξη κοινοτικής αλληλεγγύης. Όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους, μέσω μιας κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής που θα πρέπει να προταθεί από την Επιτροπή και να υιοθετηθεί από το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο.

3.6.2        Τα σύνορα των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και σε αυτό περιλαμβάνονται και τα θαλάσσια σύνορα που βρέχονται από τη Μεσόγειο, είναι σύνορα όλων των κρατών μελών της ΕΕ τα οποία φέρουν κοινή ευθύνη για τη διαχείρισή τους.

 

3.6.3        Από αυτή την άποψη, όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να συμμετέχουν: (i) στην παροχή των πόρων που απαιτούνται για αποτελεσματικές επιχειρήσεις διάσωσης στη θάλασσα και συνοριακούς ελέγχους, (ii) στην εξέταση των αιτήσεων παροχής ασύλου, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους, (iii) σε εξαιρετικές περιπτώσεις, στην υλοποίηση των διαδικασιών επαναπατρισμού και απέλασης, (iv) στη μετεγκατάσταση, εντός της ΕΕ, μεταναστών από τα μικρά μεσογειακά κράτη μέλη και (v) στην καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και της εμπορίας ανθρώπων.

3.6.4        Η μετεγκατάσταση θα πρέπει να πραγματοποιείται βάσει μονίμου, καθιερωμένου μηχανισμού.  Σε αυτό το πλαίσιο, η Επιτροπή θα πρέπει να υποβάλει νομοθετική πρόταση για έναν μόνιμο και αποτελεσματικό μηχανισμό μετεγκατάστασης της ΕΕ, στη βάση μιας ευρωπαϊκής κλείδας κατανομής για τη μετεγκατάσταση των αιτούντων άσυλο, όπως αυτή περιγράφεται στην έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την ενίσχυση της αλληλεγγύης εντός της ΕΕ στον τομέα του ασύλου – (2012/2032 INI). Για την εξασφάλιση της καλύτερης δυνατής λειτουργικότητας του εν λόγω μηχανισμού, αυτή η νομοθετική πρόταση θα πρέπει να λάβει επίσης υπόψη τις πρακτικές εμπειρίες που αποκομίστηκαν από το πιλοτικό σχέδιο EUREMA για τη Μάλτα[9].

3.7              Σύναψη συμφωνιών με τρίτες χώρες που συνορεύουν με την ΕΕ

3.7.1        Η ΕΕ θα πρέπει να ασκήσει όλη της την πολιτική και οικονομική επιρροή, ιδίως ως προς τις χώρες που λαμβάνουν από αυτή σημαντική χρηματοδότηση, ώστε να τις πείθει να συνεργάζονται σε θέματα μετανάστευσης. Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι οι ΕΣΚ πρέπει να περιλαμβάνουν τους τέσσερις πυλώνες της παγκόσμιας προσέγγισης: διευκόλυνση και οργάνωση της νόμιμης μετανάστευσης και της κινητικότητας, πρόληψη και μείωση της λαθρομετανάστευσης και της εμπορίας ανθρώπων, προώθηση της διεθνούς προστασίας και ενίσχυση της εξωτερικής διάστασης της πολιτικής για το άσυλο, και μεγιστοποίηση του αναπτυξιακού αντίκτυπου της μετανάστευσης και της κινητικότητας.

3.7.2        Η επίλυση του προβλήματος θα πρέπει να βασίζεται, εκτός των μέτρων αστυνόμευσης, σε προληπτικά μέτρα τα οποία θα λαμβάνονται στις τρίτες χώρες, με σημαντικότερα την ανάπτυξη προγραμμάτων συνεργασίας για τη στήριξη της γεωργίας, της κτηνοτροφίας, των ΜΜΕ κ.λπ. Η ΕΕ πρέπει να αποδείξει ότι έχει την πολιτική δύναμη να «αναγκάσει» χώρες με τις οποίες υποτίθεται ότι συνεργάζεται και οι οποίες λαμβάνουν παχυλές χρηματοδοτήσεις, να συνεργαστούν σε θέματα ασφάλειας, οργανωμένου εγκλήματος και λαθρομετανάστευσης. Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει την πρόσφατη συμφωνία με το Μαρόκο και την πρωτοβουλία για την θέσπιση εταιρικών σχέσεων κινητικότητας μεταξύ της ΕΕ και της Τυνησίας, της Αιγύπτου και της Λιβύης. Ωστόσο, χρειάζεται να εκπονηθεί ανεξάρτητη έρευνα σχετικά με την αποτελεσματικότητα και τον αντίκτυπο των εταιρικών σχέσεων κινητικότητας που λειτουργούν σήμερα. Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την πρωτοβουλία της Επιτροπής να διασφαλίσει ότι οι εταιρικές σχέσεις κινητικότητας θα περιλαμβάνουν και έναν αποτελεσματικό μηχανισμό αξιολόγησης. Εξάλλου, οι εταιρικές σχέσεις κινητικότητας που αποτελούν μη δεσμευτικές κοινές πολιτικές δηλώσεις για τα συμμετέχοντα κράτη, θα πρέπει να μετατραπούν σε διεθνείς συμφωνίες. Επίσης, η ΕΟΚΕ κρίνει ότι η ΕΕ και τα κράτη μέλη της οφείλουν να συνάψουν νέες συμφωνίες με άλλες χώρες της περιοχής. Λόγω της ειδικής σχέσης της ΕΕ με την Τουρκία, πρέπει να δοθεί αμοιβαία έμφαση στα μεταναστευτικά ζητήματα, ιδίως όσον αφορά την εξάρθρωση των παράνομων δικτύων διακίνησης μεταναστών.

3.7.3        Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι διοικητικές και νομικές διαδικασίες λειτουργούν ομαλά, κατέχει καίρια σημασία οι χώρες καταγωγής των λαθρομεταναστών να παρέχουν τάχιστα ταξιδιωτικά έγγραφα.

3.7.4        Το θέμα αυτό θα πρέπει να αντιμετωπιστεί και στο πλαίσιο της Ευρωμεσογειακής Διάσκεψης, καθώς ένα σημαντικό τμήμα των λαθρομεταναστών εισέρχεται στην ΕΕ μέσω τρίτων μεσογειακών χωρών.

3.7.5        Ακόμη, θα πρέπει να υποστηριχθούν ορισμένες χώρες διέλευσης, ώστε να μπορέσουν να διαχειριστούν καλύτερα τα σύνορά τους, να δημιουργήσουν δομές ασύλου και να αποκτήσουν οι ίδιες δυνατότητες χορήγησης προστασίας σε όσους τη χρειάζονται.

3.8              Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνόρων Frontex

3.8.1        Ο Frontex θα πρέπει να συνεχίσει να μετασχηματίζεται σε πραγματικό Ευρωπαϊκό Οργανισμό Εξωτερικών Συνόρων, με διευρυμένα συντονιστικά καθήκοντα και ενδεχομένως και καθήκοντα πρόληψης. Για τον σκοπό αυτό, θα πρέπει να ενισχυθεί με επαρκείς οικονομικούς πόρους που θα του επιτρέψουν να παράσχει την απαιτούμενη βοήθεια στα κράτη μέλη του Νότου που αγωνίζονται να αντιμετωπίσουν τις μεταναστευτικές ροές. Παράλληλα, θα πρέπει να ενισχυθούν και ο αριθμός του ανθρώπινου δυναμικού (ιδίως οι συνοριοφύλακες) και τα μέσα ηλεκτρονικής παρατήρησης και καταγραφής. Από αυτή την άποψη, θα πρέπει να ενισχυθεί η εφαρμογή της έννοιας των ευρωπαϊκών ομάδων συνοριοφυλάκων, όπως υπογραμμίζεται στην έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τον Frontex (A7-0278/2011). Επιπλέον, θα πρέπει να εξεταστεί σοβαρά η δυνατότητα του Frontex να χρησιμοποιεί τις νέες ικανότητές του (όπως αυτή της αγοράς εξοπλισμού).

3.8.2        Θα πρέπει να ενισχυθεί ο περιφερειακός συνοριακός έλεγχος ασφάλειας EPN (European Patrols Network) που επιτρέπει τον συντονισμό των εθνικών πόρων και των ευρωπαϊκών μέτρων και βελτιώνει τη συνεργασία σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.

3.9              Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο - EASO

3.9.1        Η EASO θα πρέπει να διαθέτει την ικανότητα να εντοπίζει με σαφήνεια τις διαφορές που εμφανίζονται στις σχετικές με το άσυλο πρακτικές των κρατών μελών, καθώς και τις νομοθετικές διαφορές, και να προτείνει τις αναγκαίες αλλαγές. Πρέπει επίσης να έχει αρμοδιότητα για την κατάρτιση κοινών κατευθυντήριων γραμμών για την ερμηνεία και εφαρμογή των διαφόρων διαδικαστικών και ουσιαστικών πτυχών του κεκτημένου της ΕΕ σε θέματα ασύλου, όπως είχε προτείνει η Επιτροπή στην Πράσινη Βίβλο.

3.9.2        Η υπηρεσία αυτή θα μπορούσε να αναδειχθεί σε σημαντικό κέντρο ανταλλαγής ορθών πρακτικών και ανάπτυξης εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων σχετικά με το άσυλο, ιδιαίτερα για τη φύλαξη των συνόρων. Μπορεί επίσης να αποτελέσει κέντρο παρακολούθησης και ανάλυσης των αποτελεσμάτων των νέων μέτρων που θα αναπτύσσει η ΕΕ σε θέματα ασύλου. Ακόμη, μπορεί να αποτελέσει τον τόπο απ’ όπου θα οργανώνεται η σύσταση και διαχείριση των κοινών ομάδων εμπειρογνωμόνων επί θεμάτων ασύλου.

3.9.3        Η EASO θα πρέπει να αναπτύσσει το έργο της σε δίκτυο, να συνεργάζεται με την EURASIL και να διατηρεί στενούς δεσμούς με την UNHCR και τις ειδικευμένες ΜΚΟ.

3.9.4        Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο έχει αρχίσει να λειτουργεί αρκετά πρόσφατα. Αναμένεται να αναλάβει ταχύτατα και πλήρως τα καθήκοντά της, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τον ρόλο της στην εξεύρεση βιώσιμων λύσεων και στη διασφάλιση της κατανομής των βαρών μεταξύ των κρατών μελών, όπως περιγράφεται στον κανονισμό της EASO. Παράλληλα, η EASO πρέπει να αναλάβει προορατική δράση σε θέματα αλληλεγγύης εντός της ΕΕ, σύμφωνα με τις υποχρεώσεις που περιγράφονται στον κανονισμό EASO.

3.10          Πρόληψη και καταπολέμηση της διακίνησης ανθρώπων και του οργανωμένου εγκλήματος

3.10.1     Η λαθρομετανάστευση δια θαλάσσης είναι επικίνδυνη διότι θέτει τις ζωές των ανθρώπων σε κίνδυνο. Χιλιάδες άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους διαπλέοντας τη Μεσόγειο με μη αξιόπλοα σκάφη. Αυτές οι επικίνδυνες μετακινήσεις διοργανώνονται από εγκληματικά δίκτυα τα οποία στοιβάζουν εκατοντάδες ανθρώπους (μεταξύ των οποίων γυναίκες και παιδιά), χωρίς να υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές και μέσα (ιδίως σωστικά), σε πλοία που στη συντριπτική τους πλειονότητα δεν είναι αξιόπλοα Το ψήφισμα που εγκρίθηκε από την Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης (Ψήφισμα 1872 (2012)) με τίτλο «Ζωές χάνονται στη Μεσόγειο Θάλασσα: ποιος είναι υπεύθυνος;» δίνει λεπτομερή εικόνα του ρόλου των εμπόρων ανθρώπων στη διοργάνωση επικίνδυνων πλόων στη Μεσόγειο και θα πρέπει να ληφθεί υπόψη, προκειμένου να γίνει αντιληπτή η σοβαρότητα του ζητήματος.

 

3.10.2     Πρέπει να θεσπιστούν αυστηρότατες ποινικές διαδικασίες με ποινές έως και ισόβια κάθειρξη για τους διακινητές και εμπόρους ανθρώπων. Τα άτομα που πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης από τους διακινητές πρέπει να θεωρούνται αθώα θύματα.

3.10.3     Το εμπόριο ανθρώπων τροφοδοτεί το έγκλημα, καθώς τα εγκληματικά δίκτυα που αναλαμβάνουν την οργάνωση αυτών των ταξιδίων εισπράττουν, συχνά με εκβιαστικό και απάνθρωπο τρόπο, το κατά κεφαλήν αντίτιμο. Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι η ΕΕ πρέπει να συνεργάζεται με τις χώρες αναχώρησης και διέλευσης, με στόχο την εξάρθρωση των εμπλεκόμενων κυκλωμάτων διακίνησης. Η ΕΟΚΕ τονίζει επίσης ότι η ΕΕ πρέπει να αναλάβει την ισχυρότερη δυνατή δράση για να σταματήσει τις δραστηριότητες των εμπόρων ανθρώπων που με τη δράση τους εκθέτουν ζωές κίνδυνο.

3.10.4     Επίσης, η ΕΕ πρέπει να εξετάσει τη σύναψη συμφωνιών με τρίτες χώρες για την δημιουργία κέντρων παραμονής μεταναστών και να ενισχύσει οικονομικά τη δημιουργία και τη λειτουργία τους. Τα κέντρα που θα δημιουργηθούν σε αυτές τις χώρες, θα μπορούσαν να λειτουργούν σε συνδυασμό με παράλληλους χώρους υποδοχής για ταυτοποίηση στοιχείων και περίθαλψη. Η εποπτεία της λειτουργίας αυτών των κέντρων πρέπει να ανατεθεί στον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης, στην UNHCR, στον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στις ειδικευμένες ΜΚΟ.

3.10.5     Επιπλέον, η ΕΕ πρέπει να συμμετάσχει σε πρωτοβουλίες ενημέρωσης, με τις οποίες οι δυνητικοί λαθρομετανάστες θα αποτρέπονται από παράνομη είσοδο στην ΕΕ μέσω ενημέρωσης για τους κινδύνους και τις δυσκολίες της παράνομης μετανάστευσης. Οι δυνητικοί λαθρομετανάστες θα πρέπει επίσης να ενημερώνονται για τις τεράστιες δυσκολίες ανεύρεσης εργασίας που θα συναντήσουν μετά την είσοδό τους στην Ευρώπη χωρίς έγγραφα.

 

3.10.6     Θα πρέπει, στις χώρες αναχώρησης, να παρέχεται ηθική και οικονομική ενίσχυση στις φορείς που με τη δράση τους ευαισθητοποιούν την κοινή γνώμη για τα ανωτέρω ζητήματα και αποτρέπουν τους δυνητικούς μετανάστες από το να επιχειρήσουν το εν λόγω επικίνδυνο εγχείρημα

3.10.7     Επίσης, η ΕΟΚΕ ζητά να υπάρξει μέριμνα για την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων του προβλήματος, που έχει να κάνει με το βιοτικό επίπεδο στις χώρες αναχώρησης. Προς την κατεύθυνση αυτή, είναι αναγκαίο να ενεργοποιηθούν σχετικά προγράμματα. Το όλο θέμα επιβάλλεται να αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης και στο πλαίσιο της Ευρωμεσογειακής Διάσκεψης.

3.11          Χρηματοδότηση

3.11.1     Η χρηματοδότηση πρέπει να εξασφαλιστεί τόσο για την πρόληψη όσο και για την αναχαίτιση των μεταναστευτικών ροών. Κατά το σχεδιασμό των κέντρων κράτησης, θα πρέπει να διασφαλιστεί ο διαχωρισμός των λαθρομεταναστών και των μεταναστών που ζητούν άσυλο. Επίσης, πρέπει να διαχωριστούν στα κέντρα παραμονής οι ανήλικοι και οι ευαίσθητες ομάδες εντός 15 ημερών. Σύμφωνα με Ιταλική έρευνα που διαβιβάστηκε από το FRONTEX, το κόστος ενός λαθρομετανάστη ημερησίως είναι κατά μέσο όρο 48€. Επομένως, 100.000 μετανάστες ετησίως (σύμφωνα με στοιχεία του FRONTEX[10]) για 365 μέρες με 48€ την ημέρα κοστίζουν πάνω από 1. τρισεκ. 752 δισεκ. ετησίως.

3.11.2     Η ΕΟΚΕ επικροτεί τις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπέρ της απλοποίησης των χρηματοδοτικών μέσων δια της σύστασης δύο ταμείων, δηλαδή του Ταμείου Ασύλου και Μετανάστευσης[11] και του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας[12], τα οποία θα στηρίζονται σε έναν οριζόντιο κανονισμό και σε ένα σύνολο κοινών κανόνων σχετικά με τον προγραμματισμό, την παροχή πληροφοριών, τη δημοσιονομική διαχείριση, τον έλεγχο και την αξιολόγηση[13]. Η ΕΟΚΕ εκφράζει επίσης τη σύμφωνη γνώμη της με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περί ορισμού ενός βασικού ποσού κι ενός άλλου κυμαινόμενου ή ελαστικού ποσού κατά την κατανομή των χρηματοδοτικών πόρων μεταξύ των κρατών μελών. Αναφορικά με το ελαστικό ποσό, η ΕΟΚΕ πιστεύει πως κάθε κράτος μέλος πρέπει να εκπονεί το ετήσιο πρόγραμμά του με γνώμονα τις προτεραιότητες της ΕΕ και σε συνεργασία με τα άλλα κράτη μέλη. Η ΕΟΚΕ επικροτεί το γεγονός ότι, από το 2014, το Ταμείο Ασύλου και Μετανάστευσης θα διαθέτει περισσότερους πόρους και ευελιξία για να παρεμβαίνει σε καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης.

3.11.3     Χάρη στις προβλεπόμενες αλλαγές, θα ξεπεραστούν τα σημερινά προβλήματα , καθότι τα προγράμματα της ΕΕ για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών και τη δημιουργία κέντρων κράτησης είναι ετήσια. Το ίδιο ισχύει για τη χρηματοδότηση, όπως και τις δράσεις.  Είναι, όμως, σχεδόν αδύνατο να μπορούν να ολοκληρωθούν εγκαταστάσεις υποδοχής και παραμονής με ετήσιο χρονοδιάγραμμα. Για τον λόγο αυτόν, τέτοια προγράμματα θα πρέπει να διοργανώνονται βάσει ενός πιο ελαστικού χρονοδιαγράμματος

3.11.4     Θα πρέπει και για τις τρίτες χώρες, που αποτελούν ενδιάμεσο σταθμό προορισμού, μέχρι τη χώρα αρχικής αναχώρησης, να εξασφαλιστεί χρηματοδότηση, για τη δημιουργία αντίστοιχων κέντρων παραμονής και υποδοχής.

Λαμβάνοντας υπόψη το παραπάνω οικονομικό παράδειγμα, θα πρέπει να εξασφαλιστεί από τον προϋπολογισμό της ΕΕ η χρηματοδότηση και η ενίσχυση μέσων επιτήρησης και πρόληψης (περιπολικά σκάφη, ακταιωροί, ελικόπτερα), καθώς και να προβλεφθούν επαρκείς ετήσιοι προϋπολογισμοί για τον Frontex και την EASO, ώστε να μπορούν να αντεπεξέλθουν πλήρως στα καθήκοντά τους. Θα πρέπει να εξασφαλιστεί χρηματοδότηση, ώστε δοθεί στις χώρες εισόδου η δυνατότητα να καταπολεμούν αποτελεσματικά τα εμπλεκόμενα εγκληματικά δίκτυα, παρέχοντας, παράλληλα, τις κατάλληλες συνθήκες στους εισερχόμενους μετανάστες.

 

Βρυξέλλες, 16 Οκτωβρίου 2013

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής Henri Malosse

*

*          *

ΣΗΜ.: Ακολουθεί παράρτημα

Παράρτημα

YEAR	Irregular immigrants arrested for irregular entry and residence by police authorities and the coastguard	Deported	Refoulements (across the northern borders of our country)	Smugglers arrested by Police authorities and the coastguard
2002	58 230	11 778	37 220	612
2003	51 031	14 993	31 067	525
2004	44 987	15 720	25 831	679
2005	66 351	21 238	40 284	799
2006	95 239	17 650	42 041	994
2007	112 364	17 077	51 114	1 421
2008	146 337	20 555	48 252	2 211
2009	126 145	20 342	43 977	1 716
2010	132 524	17 340	35 127	1 150
2011	99 368	11 357	5 922	848
2012	76 878	17 358	4 759	726
4 MONTHS 2013	11 874	6 370	1 858	248

Source: Ministry of Public Order. Hellenic Police Statistics

IMMIGRANTS ARRESTED
2011 Main Nationalities			2012 Main Nationalities
1.	Afghanistan	28 528	1.	Afghanistan	16 584
2.	Pakistan	19 975	2.	Pakistan	11 136
3.	Albania	11 733	3.	Albania	10 602
4.	Bangladesh	5 416	4.	Syria	7 927
5.	Algeria	5 398	5.	Bangladesh	7 863
6.	Morocco	3 405	6.	Algeria	4 606
7.	Iraq	2 863	7.	Iraq	2 212
8.	Somalia	2 238	8.	Morocco	2 207
9.	Palestine	2 065	9.	Somalia	1 765
10.	Congo	1 855	10.	Palestine	1 718

Source: Ministry of Public Order. Hellenic Police Statistics

DETENTION CENTRES' CAPACITY IN RELATION TO THE NUMBER OF DETAINED IMMIGRANTS
PRE-REMOVAL CENTRES	CAPACITY	DETAINED IMMIGRANTS	COMPLETENESS PERCENTAGE
AMIGDALEZA	2 000	1 787	89%
KOMOTINI	540	422	78%
XANTHI	480	428	89%
DRAMA (PARANESTI)	557	296	53%
KORINTHOS	374	1016	99%
DETENTION CENTRES	CAPACITY	DETAINED IMMIGRANTS	COMPLETENESS PERCENTAGE
ORESTIADA (FILAKIO)	374	273	73%
SAMOS	285	100	35%
HIOS	108	95	88%
TOTAL DETAINED	5 368	4 417	82%

Source: Ministry of Public Order. Hellenic Police Statistics

HELLENIC READMISSION REQUESTS TO TURKEY
YEAR	READMISSION REQUESTS	NUMBER OF IRREGULAR IMMIGRANTS	ACCEPTED	DELIVERED
2006	239	2 251	456	127
2007	491	7 728	1 452	423
2008	1 527	26 516	3 020	230
2009	879	16 123	974	283
2010	295	10 198	1 457	501
2011	276	18 758	1 552	730
2012	292	20 464	823	113
2013	44	795	84	8
TOTAL	5 706	122 796	12 332	3 805

Source: Ministry of Public Order. Hellenic Police Statistics

Results of 2012 from FRONTEX:

-        In total, during the joint maritime operations 258 suspected facilitators were apprehended.

-        Across all the sea operations in 2012, there were 169 SAR cases and 5 757 migrants in distress were saved.

-        In addition, 382 suspected drug smugglers were apprehended. The amount of drugs seized was over 46 tonnes, worth EUR 72.6 million. The predominant part of this was hashish – almost 44 tonnes of drugs worth EUR 68 million.

-        Beside this, 38 cases of smuggled cigarettes/tobacco were detected during sea operations. The 2.4 million packets of contraband cigarettes intercepted were worth EUR 5.6 million.

_____________

---

[1]              COM(2011) 248, ο κ. Pariza Castaños

COM(2011) 743, ο κ. Pariza Castaños, η κ. King

COM(2011) 750,751,752,753 ο κ. Pariza Castaños

COM(2008) 359 κ. Pariza Castaños, η κ. Bontea

[2]              Οδηγία 2008/115/ΕΚ.

[3]              Για παράδειγμα, άρθρο 12 παράγραφοι 1 και 2, άρθρο 13 παράγραφοι 1, 2, 3 και 4, άρθρο 14 παράγραφοι 1 και 2 της οδηγίας.

[4]              Βλ. γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ της 12.03.2008 με τίτλο «Πράσινη Βίβλος σχετικά με το μέλλον του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου» με εισηγήτρια την κ. Le Nouail-Marlière ΕΕ C 204, 9.8.2008.

[5]              Βλ. τις εξής γνωμοδοτήσεις της ΕΟΚΕ:

-         της 25.4.2002, για την «Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με μια μέθοδο ανοικτού συντονισμού για την κοινοτική πολιτική μετανάστευσης», εισηγητής: ο κ. Pariza Castaños, (ΕΕ C 221, 17.9.2002),

-         της 29.1.2004, για την «Πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου σχετικά με τη σύσταση Ευρωπαϊκού Οργανισμού για τη διαχείριση της επιχειρησιακής συνεργασίας στα εξωτερικά σύνορα», γενικός εισηγητής: ο κ. Pariza Castaños, (ΕΕ C 108, 30.4.2004),

-         της 27.10.2004, για την «Πρόταση απόφασης του Συμβουλίου για την τροποποίηση της απόφασης αριθ. 2002/463/ΕΚ σχετικά με τη θέσπιση προγράμματος δράσης για τη διοικητική συνεργασία στους τομείς των εξωτερικών συνόρων, των θεωρήσεων, του ασύλου και της μετανάστευσης (πρόγραμμα ARGO)», εισηγητής: ο κ. Pariza Castaños (ΕΕ C 120, 20.5.2005),

-         της 12.03.2008 με τίτλο «Πράσινη Βίβλος σχετικά με το μέλλον του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου», εισηγήτρια η κ. Nouail-Marlière (ΕΕ C 204, 9.8.2008).

[6]              Βλ. γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ της 12.03.2008 με τίτλο «Πράσινη Βίβλος σχετικά με το μέλλον του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου» με εισηγήτρια την κ. Le Nouail-Marlière, ΕΕ C 204, 9.8.2008, σ. 77–84.

[7]              Σε συνεργασία με τον Διεθνή οργανισμό μετανάστευσης.

[8]              «Είκοσι κατευθυντήριες αρχές σχετικά με την αναγκαστική επιστροφή», CM(2005)40.

[9]           Το σχέδιο EUREMA είναι ένα πιλοτικό σχέδιο της ΕΕ για τη μετεγκατάσταση εντός της ΕΕ των δικαιούχων διεθνούς προστασίας από τη Μάλτα, όπως εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στα συμπεράσματα της 18ης -19ης Ιουνίου (έγγραφο 11225/2/09 CONCL 2).

[10]             Βλ. πίνακες παρακάτω

[11]             COM(2011) 751 final.

[12]             COM(2011) 750 final, COM(2011) 753 final.

[13]             COM(2011) 752 final.