Δεν είναι δυνατό να προκύψει κρίση την επόμενη εβδομάδα. Το πρόγραμμά μου είναι πλήρες. |
Η έννοια της τάξης, στην οποία στηρίχθηκε η σύγχρονη γεωπολιτική εποχή, βρίσκεται σε κρίση, γράφει ο Χένρι Κίσιντζερ, στο νέο του βιβλίο "Παγκόσμια Τάξη"...
που πρόκειται να κυκλοφορήσει στις 9 Σεπτεμβρίου.
Σε απόσπασμα του βιβλίου, που δημοσιεύει η Washington Post, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ επί κυβερνήσεων Νίξον καιι Φορντ - που κατά πολλούς στα 90 του ακόμη επηρεάζει το Λευκό Οίκο – παραθέτει την άποψή του για τα αίτια της κρίσης αυτής και προτείνει λύση.
Αναλυτικά το απόσπασμα σε μετάφραση directNEWS.gr:
«Η Λιβύη βρίσκεται σε εμφύλιο πόλεμο, στρατοί φονταμενταλιστών οικοδομούν ένα αυτοανακηρυχθέν χαλιφάτο κατά μήκος της Συρίας και του Ιράκ και η νέα δημοκρατία του Αφγανιστάν είναι στα πρόθυρα της παράλυσης. Σε αυτά τα προβλήματα προστίθενται μια αναζωπύρωση των εντάσεων με τη Ρωσία και μια σχέση με την Κίνα που διαιρείται μεταξύ υποσχέσεων συνεργασίας και δημόσιες αντεγκλήσεις. Η έννοια της τάξης που θεμελιώνει τη σύγχρονη εποχή είναι σε κρίση.
Η αναζήτηση για την παγκόσμια τάξη έχει προ πολλού οριστεί σχεδόν αποκλειστικά από τις ιδέες των δυτικών κοινωνιών. Στις δεκαετίες μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, οι ΗΠΑ – ενισχυμένες από την οικονομία τους και την εθνική αυτοπεποίθηση – άρχισε να παίρνει τη σκυτάλη της διεθνούς ηγεσίας και πρόσθεσε μια νέα διάσταση. Ένα έθνος που ιδρύθηκε ρητά με την ιδέα της ελεύθερης και αντιπροσωπευτικής διακυβέρνησης, οι ΗΠΑ ταύτισαν τη δική τους άνοδο με την εξάπλωση της ελευθερίας και της δημοκρατίας και πίστωσαν αυτές τις δυνάμεις, με την ικανότητα επίτευξης δίκαιης και διαρκούς ειρήνης.
Η παραδοσιακή ευρωπαϊκή προσέγγιση στην τάξη, θεωρούσε τους λαούς και τα κράτη ως εγγενώς ανταγωνιστικά. Για να περιορίσει τις επιπτώσεις των συγκρουόμενων επιδιώξεών τους, στηρίχθηκε στην ισορροπία δυνάμεων και στη συμφωνία φωτισμένων πολιτικών. Οι επικρατούσα αμερικανική άποψη θεωρούσε τους ανθρώπους εγγενώς λογικούς και με κλίση προς την ειρηνική συμβιβαστική διευθέτηση και την κοινή λογική. Η εξάπλωση της δημοκρατίας ήταν, επομένως, ο πρωταρχικός στόχος για τη διεθνή τάξη. Οι ελεύθερες αγορές θα ανύψωναν τα άτομα, θα πλούτιζαν τις κοινωνίες και υποκαθιστούσαν την οικονομική αλληλεξάρτηση των παραδοσιακών διεθνών ανταγωνισμών.
Η προσπάθεια για τη δημιουργία παγκόσμιας τάξης έχει με πολλούς τρόπους αποδώσει καρπούς. Μια πληθώρα ανεξάρτητων κυρίαρχων κρατών κυριαρχούν στο μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας επικράτειας. Η εξάπλωση της δημοκρατίας και της συμμετοχικής διακυβέρνησης, έχει γίνει μια κοινή φιλοδοξία, αν δεν είναι μια καθολική πραγματικότητα. Οι παγκόσμιες επικοινωνίες και τα οικονομικά δίκτυα λειτουργούν σε πραγματικό χρόνο.
Τα χρόνια από το 1948, ίσως, μέχρι την αλλαγή του αιώνα, σηματοδότησαν μια σύντομη στιγμή στην ανθρώπινη ιστορία, κατά την οποία θα μπορούσε κανείς να μιλήσει για μια αρχόμενη παγκόσμια τάξη που αποτελείται από ένα αμάλγαμα του αμερικανικού ιδεαλισμού και των παραδοσιακών ευρωπαϊκών εννοιών της κρατικής υπόστασης και της ισορροπίας δυνάμεων. Ωστόσο, τεράστιες περιοχές του κόσμου δεν μοιράστηκαν ποτέ, παρά μόνο συναίνεσαν στην δυτική έννοια της τάξης. Οι επιφυλάξεις αυτές καθίστανται πλέον ρητές, για παράδειγμα, στην κρίση την Ουκρανία και τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Η τάξη εδραιώθκε και διακηρύχθηκε από τη Δύση βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή.
Πρώτον, η ίδια η φύση του κράτους – της βασικής τυπικής μονάδας της διεθνούς ζωής – υποβάλλεται σε ένα πλήθος πιέσεων. Η Ευρώπη έθεσε ως στόχο να υπερβεί τα κράτη και να δημιουργήσει μια εξωτερική πολιτική που βασίζεται κυρίως στις αρχές της ήπιας δύναμης. Αλλά είναι αμφίβολο ότι η αξίωση για νομιμότητα, χωρισμένη από ένα στρατηγικό σχέδιο, μπορεί να διατηρήσει μια παγκόσμια τάξη. Και η Ευρώπη δεν έχει ακόμη λάβει η ίδια χαρακτηριστικά κρατικής υπόστασης, προκαλώντας ένα κενό εξουσίας στο εσωτερικό και μια ανισορροπία δυνάμεων κατά μήκος των συνόρων της. Την ίδια στιγμή, τμήματα της Μέσης Ανατολής έχουν διαιρεθεί σε θρησκευτικές και εθνοτικές συνιστώσες, η μία σε σύγκρουση με την άλλη, θρησκευτικές πολιτοφυλακές και οι εξουσίες που τις υποστηρίζουν παραβιάζουν σύνορα και κυριαρχίες κατά βούληση, παράγοντας το φαινόμενο αποτυχημένων κρατών που δεν ελέγχουν την επικράτειά τους.
Η πρόκληση στην Ασία είναι το αντίθετο της Ευρώπης: Οι ισορροπίες δυνάμεων επικρατούν άσχετα από τη συμφωνημένη έννοια της νομιμότητας, οδηγώντας κάποιες διαφωνίες στα άκρα της αντιπαράθεσης.
Η σύγκρουση μεταξύ της διεθνούς οικονομίας και των πολιτικών θεσμών που φαινομενικά τη διέπουν, αποδυναμώνει επίσης την αίσθηση του κοινού σκοπού, απαραίτητου για την παγκόσμια τάξη. Το οικονομικό σύστημα έχει γίνει παγκόσμιο, ενώ η πολιτική δομή του κόσμου εξακολουθεί να βασίζεται στο έθνος-κράτος. Η οικονομική παγκοσμιοποίηση, στην ουσία της, αγνοεί τα εθνικά σύνορα. Η εξωτερική πολιτική τα επιβεβαιώνει, ακόμη και αν επιδιώκει να συμβιβάσει αντικρουόμενους εθνικούς στόχους ή τα ιδανικά της παγκόσμιας τάξης.
Αυτή η δυναμική έχει παράγει δεκαετίες συνεχούς οικονομικής ανάπτυξης, στιγματισμένης από περιοδικές οικονομικές κρίσεις φαινομενικά κλιμακούμενης έντασης: στη Λατινική Αμερική τη δεκαετία του 1980, στην Ασία το 1997, στη Ρωσία το 1998, στις Η.Π.Α. το 2001 και πάλι το 2007, στην Ευρώπη μετά το 2010. Οι νικητές έχουν ελάχιστες επιφυλάξεις για το σύστημα.
Αλλά οι χαμένοι – αυτοί που έχουν παγιδευτεί σε λανθασμένους διαρθρωτικούς σχεδιασμούς, όπως το νότιο κομμάτι της Ευρωπαϊκής Ένωσης – αναζητούν θεραπείες με λύσεις που καταργούν ή τουλάχιστον παρακωλύουν, τη λειτουργία του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος.
Η διεθνής τάξη αντιμετωπίζει, έτσι, ένα παράδοξο: η ευημερία της εξαρτάται από την επιτυχία της παγκοσμιοποίησης, αλλά η διαδικασία παράγει μια πολιτική αντίδραση που συχνά λειτουργεί σε αντίθεση με τις φιλοδοξίες της.
Μια τρίτη αποτυχία της σημερινής παγκόσμιας τάξης, ως έχει, είναι η απουσία ενός αποτελεσματικού μηχανισμού που οι μεγάλες δυνάμεις θα συμβουλεύονται και θα συνεργάζονται, ενδεχομένως, για τα πιο κρίσιμα ζητήματα. Αυτό μπορεί να φαίνεται ως αταίριαστη κριτική, υπό το φως των πολλών πολυμερών φόρουμ που υπάρχουν - περισσότερων κατά πολύ από ό, τι σε οποιαδήποτε άλλη στιγμή στην ιστορία. Ωστόσο, η φύση και η συχνότητα των συναντήσεων αυτών, λειτουργούν κατά της εκπόνησης στρατηγικής μεγάλης εμβέλειας. Αυτή η διαδικασία επιτρέπει λίγα, πέρα από μια συζήτηση των εκκρεμών ζητημάτων τακτικής στην καλύτερη περίπτωση και, στη χειρότερη περίπτωση, μια νέα μορφή διπλωματικών συναντήσεων ως εκδηλώσεων "social media". Μια σύγχρονη δομή διεθνών κανόνων και προτύπων, αν μπορεί να αποδειχθεί σχετική, δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί μόνο με κοινές δηλώσεις. Θα πρέπει να προωθηθεί ως ένα θέμα κοινής πεποίθησης.
Η ποινή για την αποτυχία δεν θα είναι ένας μεγάλος πόλεμος μεταξύ κρατών (αν και σε ορισμένες περιοχές αυτό παραμένει πιθανό), αλλά μια μετεξέλιξη σε σφαίρες επιρροής που προσδιορίζονται από συγκεκριμένες εγχώριες δομές και μορφές διακυβέρνησης. Στα άκρα της, κάθε σφαίρα θα μπαίνει στον πειρασμό να δοκιμάσει τις δυνάμεις της ενάντια σε άλλους φορείς που κρίνονται παράνομοι. Μια πάλη μεταξύ περιφερειών, θα μπορούσε να είναι ακόμη πιο εξουθενωτική από ό, τι η πάλη μεταξύ των εθνών.
Η σύγχρονη αναζήτηση για την παγκόσμια τάξη θα απαιτήσει μια συνεκτική στρατηγική για την καθιέρωση της τάξης εντός των διαφόρων περιφερειών και της σύνδεσης μεταξύ αυτών των περιφερειακών τάξεων. Οι στόχοι αυτοί δεν είναι κατ' ανάγκη συμφιλιωτικοί: Ο θρίαμβος ενός ριζοσπαστικού κινήματος μπορεί να βάλει τάξη σε μια περιοχή, ενώ θα δημιουργεί τις συνθήκες για αναταραχή σε άλλους και με όλους τους άλλους. Η στρατιωτική κυριαρχία μιας περιοχής από μια χώρα, ακόμα και αν φέρει τη μορφή της τάξης, θα μπορούσε να παράγει μια κρίση για τον υπόλοιπο κόσμο.
Μια παγκόσμια τάξη κρατών, που επιβεβαιώνουν την ατομική αξιοπρέπεια και τη συμμετοχική διακυβέρνηση, και συνεργάζονται σε διεθνές επίπεδο, σύμφωνα με συμφωνημένους κανόνες, μπορεί να είναι η ελπίδα μας και θα πρέπει να είναι η έμπνευσή μας. Ωστόσο, η πρόοδος προς την κατεύθυνση αυτή θα πρέπει να διατηρηθεί μέσω μιας σειράς ενδιάμεσων σταδίων.
Για να διαδραματίσουν υπεύθυνο ρόλο στην εξέλιξη της παγκόσμιας τάξης του 21ου αιώνα, οι ΗΠΑ θα πρέπει να είναι έτοιμες να απαντήσουν σε μια σειρά από ερωτήματα για τον εαυτό τους:
Τι προσπαθούν να αποτρέψουν, δεν έχει σημασία με ποιο τρόπο, και αν είναι απαραίτητο να το κάνουν μόνες;
Τί επιδιώκουμε να επιτύχουμε, ακόμη και αν δεν υποστηρίζεται από καμία πολυμερή προσπάθεια;
Τί επιδιώκουμε να επιτύχουμε, ή να αποτρέψουμε, μόνο αν υποστηρίζεται από μια συμμαχία;
Σε τί δεν θα έπρεπε να εμπλακούμε, ακόμα και αν κληθούμε από μια πολυμερή ομάδα ή μια συμμαχία;
Ποιά είναι η φύση των αξιών που επιδιώκουμε να προωθήσουμε; Και πόσο η εφαρμογή αυτών των αξιών εξαρτάται από την περίσταση;
Για τις ΗΠΑ, αυτό θα απαιτήσει να σκεφτούν σε δύο φαινομενικά αντιφατικά επίπεδα. Ο πανηγυρισμός των οικουμενικών αρχών θα πρέπει να συνδυαστεί με την αναγνώριση της πραγματικότητας των ιστοριών και πολιτισμών άλλων περιοχών και τις απόψεις τους για την ασφάλεια. Ακόμα και καθώς μελετώνται τα μαθήματα προκλητικών δεκαετιών, η επιβεβαίωση της εξαιρετικής φύσης της Αμερικής θα πρέπει να διατηρηθεί.
Η ιστορία δεν προσφέρει καμία ανάπαυση για τις χώρες που αναιρούν την αίσθηση της ταυτότητάς τους υπέρ μιας φαινομενικά λιγότερο επίπονης πορείας.
Αλλά ούτε εγγυάται επιτυχία στο πιο υψηλό φρόνημα αν απουσιάζει μια συνολική γεωπολιτική στρατηγική».
από directNEWS.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλώ να γράφετε με Ελληνικούς χαρακτήρες και να είστε κόσμιοι στις εκφράσεις σας. Οποιοδήποτε άλλο σχόλιο με γκρικλις και ξένη γλώσσα θα διαγράφετε. Ευχαριστώ!