ΚΙΜΩΝ ΓΕΩΡΓΑΚΑΚΗΣ: ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ (Τα καλύτερα δώρα είναι τα βιβλία).....

Κριτική του Γιάννη Πλαχούρη

Πρώτη εμφάνιση των Εκδόσεων Πυγμή από την Κεφαλλονιά, με το πρώτο βιβλίο του 30χρονου Κίμωνα Γεωργακάκη. 

Τιτλοφορείται Παιδιά της εποχής και αυτοπροσδιορίζεται ως «εντός τόπου και χρόνου». Εξαρχής δηλαδή διευκρινίζεται ότι το βιβλίο θέλει να είναι επίκαιρο (το εντός χρόνου) και ότι μας αφορά (το εντός τόπου, στη διπλή του μάλιστα διάσταση: τόπος εσωτερικός, λογική-συναίσθημα-επιθυμίες, κι εξωτερικός, η πατρίδα μας: πολιτική, νόμοι, παιδεία, κώδικες επικοινωνίας και κοινά συμφέροντα). Ο κύριος τίτλος Παιδιά της εποχής ομολογεί ότι εξετάζεται μια περίοδος/εποχή, ένα χρονικό διάστημα με ομοιογενή πολιτιστικά χαρακτηριστικά και ότι απευθύνεται στα «παιδιά της» και στις δυο πιθανές μορφές τους. 

Πρώτον ως απόγονοι δικοί μας, μιας γενιάς γονέων που τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι περισσότεροι αποδειχθήκαμε ανίκανοι να σταθούμε στο ύψος των απαιτήσεων, και δεύτερον ως Παιδιά, κατευθείαν προϊόντα της Εποχής, προορισμένα να ζήσουν έχοντας φυτεμένη μέσα στην καρδιά τους την αμφιβολία, εκτεθειμένα σε έναν παράφρονα, χαώδη κόσμο, στοιχεία ενός computer, που εκτελεί προγράμματα προσομοίωσης για να τα πείσει πως υπάρχουν, παρότι ήδη τα θέλουν «νεκρά από τη γέννησή τους». Ενδιαφέρουσα κι επίκαιρη θεώρηση. Κεντρικός κορμός που στηρίζει την προηγούμενη πρόταση είναι η αποδοχή της πλατωνικής θεωρίας της γνώσης, όσον αφορά την αλληγορία του σπηλαίου, και η απόδειξη για την εφαρμογή της στην εποχή μας.

Παρόμοιες προσπάθειες να ξεβολέψεις τον άλλο, να του δείξεις πώς ζει και πώς συντηρεί το πλαστό καταρρέουν, εάν δεν μπορέσουν να συνομιλήσουν. Και δεν συνομιλούν όταν στην ιδεοληψία αντιπαρατεθεί η οργή, στην πολιτική το μίσος, στην ανελευθερία η στενοκεφαλιά και η σιωπή, όταν παίρνουν δασκαλίστικο ύφος και χρησιμοποιούν τσιτάτα.

Λέει ο Πλάτων και το προσαρμόζουν στην εποχή μας τα «παιδιά της», προσδιορίζοντας με χειρουργική ακρίβεια και χείμαρρο αποδείξεων την ισχύ του σπηλαίου σήμερα. 

Είμαστε όλοι φυλακισμένοι στα σώματά μας, δεσμώτες από τις παραισθήσεις, τις ψευδαισθήσεις, τις αυταπάτες που προκαλούνται από τον εγωισμό, την υποδούλωση σε σωματικές ανάγκες και πάθη. 

Αυτή η κατάσταση επιτρέπει σε επιτήδειους εξουσιαστές να μας διατηρούν σε μια θέση άκριτης υπακοής κρατώντας μας δεμένους ώστε να μπορούμε να δούμε μόνο μπροστά, ενώ πίσω μας καίει μια φωτιά, παρουσιάζοντας σαν πραγματικό, τις σκιές και τα αντίγραφα. Το κάνουν χρησιμοποιώντας μαριονέτες που μπορούν να μιλούν, να προτείνουν, να κρίνουν, να σκέπτονται, να υπάρχουν δίπλα μας στον κόσμο του σπηλαίου, σαν δεδομένα, και για να μας καθησυχάσουν και για να μην έχουμε την παραμικρή αμφιβολία για τη γνησιότητά τους. Αυτή η αρχαία πανούργα τακτική αποθεώνεται στους καιρούς μας, έχοντας βέβαια αλλάξει τις τακτικές και τα μέσα.

Υπάρχουν 22 σχετικές θεματικές ενότητες, γραμμένες σε ιδιαίτερο ύφος, επιβεβαιώνοντας την άποψη ότι ο δημοσιογραφικός λόγος μπορεί να δημιουργήσει καινούργια αποδεκτά είδη. Κάθε κείμενο νοηματικά είναι αυτόνομο, όμως όλα είναι δεμένα σ' ένα εννοιολογικά αδιαίρετο σώμα, που ξέρει να ξεσκεπάζει τα ανθρώπινα τεχνάσματα και τις σχετικές πονηριές. Στο σύνολό τους συνθέτουν μια κατάθεση πάνω στην ουσία της ζωής μας και αποτελούν μια διακήρυξη για το πώς θα γίνει η ζωή μας χρήσιμη. Επιπλέον, επιχειρούν να δώσουν απάντηση στο ερώτημα για τον τρόπο που οι νέοι άνθρωποι θα μπορούσανε να αποτελέσουν την αντίσταση στη σημερινή λαίλαπα παραπληροφόρησης, χωρίς να πάψουν παράλληλα να είναι τα «φυσιολογικά» μέλη μιας κατά τα άλλα πολύπλοκης κοινωνίας.

Μας έχουν για να θρέφουμε τα σχέδιά τους, κηρύσσει σε κάθε τόνο το βιβλίο από την πρώτη μέχρι την υστερνή αράδα και παραθέτει ένα σωρό αποδείξεις για να το καταλάβουμε. 

Για τις επιλογές μας, τη δήθεν πρόοδο, για την αντιπροσωπευτικότητα του πολιτεύματος, για τη συμμετοχή μας στις αποφάσεις, ψευδαίσθηση για τη δυνατότητα άσκησης κριτικής, ψευδαίσθηση για τον χρόνο και τον αισθητό κόσμο.

Για να το δείξεις αυτό χρειάζονται κότσια, που λέει και ο λαός μας, όμως παράλληλα είναι μια επικίνδυνη εργασία. Και για το θέμα που πραγματεύεται και για τη μέθοδο και το ύφος που θα χρησιμοποιήσει. Παρόμοιες προσπάθειες να ξεβολέψεις τον άλλο, να του δείξεις πώς ζει και πώς συντηρεί το πλαστό καταρρέουν, εάν δεν μπορέσουν να συνομιλήσουν. Και δεν συνομιλούν όταν στην ιδεοληψία αντιπαρατεθεί η οργή, στην πολιτική το μίσος, στην ανελευθερία η στενοκεφαλιά και η σιωπή, όταν παίρνουν δασκαλίστικο ύφος και χρησιμοποιούν τσιτάτα. Τα Παιδιά της εποχής του Κίμωνα Γεωργακάκη έρχονται με τη σωστή οδό και βρίσκουν τον τρόπο και τη γλώσσα για να επικοινωνήσουν, χρησιμοποιώντας έναν τρόπο γραφής που αναπτύσσεται σαν ένα σύστημα απλών ερωτοαποκρίσεων σε μια κουβέντα. «Συνέβη τούτο. Το είδες;» «Τι λες εσύ; Ξέρεις κι αυτό;»

Δυο ενδεικτικά παραδείγματα. Γράφει:

«Το 2004 στην τελετή των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας η τεράστια ολυμπιακή δάδα κατέβηκε με μηχανικό τρόπο στο χέρι του άξιου Ολυμπιονίκη Νίκου Κακλαμανάκη για να την πυροδοτήσει. 

Στο Πεκίνο τέσσερα χρόνια αργότερα ο τελευταίος λαμπαδηδρόμος σηκώθηκε με την τεχνολογία στη δάδα για να την ανάψει». Σημαίνει τίποτα; Υπάρχει βαθύτερο νόημα; Ναι, μας εξηγεί, υπάρχει. Ότι για τον ελληνισμό η τεχνολογία προσκυνά τον άνθρωπο, ενώ αλλού ο άνθρωπος υποτάσσεται στην τεχνολογία. 

Επίσης: 

«Το 2012 ο Σωκράτης ξανακάθισε στο εδώλιο σε μια συμβολική δίκη ως "τρομοκράτης" του σπηλαίου. Αντί να αθωωθεί για την καταδίκη υπήρξε ισοψηφία». Τι καταλαβαίνουμε; Ότι τις θέσεις-κλειδιά ακόμα και σήμερα εξακολουθούν να τις κατέχουν νοοτροπίες που καταδίκασαν πριν 2.500 χρόνια σε θάνατο τον αναζητητή της αλήθειας. Τα προσχήματα έσωσε το κοινό, που τον αθώωσε με 584 ψήφους υπέρ και 282 κατά.

Τα περιστατικά που παρατίθενται είναι πολλά. Όλα τους γνώριμα και οικεία. Θυμίζουμε ότι η κατανόηση έρχεται μόνο από την παρατήρηση οικείων εικόνων και όταν η περιγραφή τους πηγάζει από μέσα. Η οικονομική κρίση, ο καταναλωτισμός, το πτυχίο στην κορνίζα, η ανεργία, οι απόπειρες εκτελέσεων της ελληνικής γλώσσας, η ευημερία των υποσχέσεων, οι ειδήσεις που απευθύνονται μόνο στο ένστικτο (βία-σεξ-πόλεμος-καταστροφές), ο απαίδευτος δάσκαλος, η συμπεριφορά του δημόσιου, η τακτική της φυσαλίδας που περιχαρακώνει τα όμοια για να φτιάξει τη γαλήνη του μπουκαλιού κ.ά. είναι τα κομμάτια ενός παζλ που συνθέτουν τον γενικό και ατομικό κόσμο μας. Το βιβλίο επιχειρεί να μας κάνει να νιώσουμε όσα κρατούν τον άνθρωπο στο πλαστό, στην επίτηδες καλλιεργούμενη ατομικότητα, και επιδιώκει να βοηθήσει ώστε να ξεπεραστεί η λαθεμένη αντίληψη πως ο μοναδικός δρόμος για να επιβιώσει κάποιος είναι εις βάρος των άλλων και της φύσης. Με μαστοριά ο συγγραφέας προσπαθεί να μας απαλλάξει από την παθητική επιρροή του καναπέ και να συντελέσει ώστε με καθαρή σκέψη να δούμε την αλήθεια. Να ξεφύγουμε από τις δουλείες και τα δόγματα.

Έτσι, στην ώρα τους εμφανίζονται απόψεις, θρύλοι, μύθοι, παραδόσεις, σχόλια, σκέψεις για την καθημερινότητα που ζούμε και πώς την αντιμετωπίζουμε. Οι θρύλοι και οι μύθοι συλλεγμένοι από πολλούς λαούς παρατίθενται όπου χρειάζεται και μπαίνουν με τη λογική να συνοψίσουν και να εξηγήσουν, οι απόψεις ανήκουν σε μεγάλους Έλληνες και ξένους φιλοσόφους, διανοητές, λογοτέχνες και δημοσιεύονται για να πείσουν και ν' αντικρούσουν τις ψεύτικες απόψεις, τα σχόλια είναι το σπρώξιμο για να μπεις στις σκοτεινές γωνίες του σπηλαίου και να δεις το Matrix, τον Μορφέα, τους Πράκτορες, τις σύγχρονες αλυσίδες. Η γραφή κυλά ήρεμη, σίγουρη στο σύνολό της. Δροσερή κι ας είναι στα νιάτα της. Παρακινεί στο «έλα να τα πούμε» και μετά στο «να τι έχουμε να πούμε». Βρίσκεται έτσι σ' ένα διαρκές δέσιμο με μια ψυχική διάσταση, με έναν πνευματικό προβληματισμό, με μια πορεία, με τη ανέλιξή της. 

Καλόδεχτο βιβλίο κι ευχόμαστε και καλοτάξιδο.

Πηγή