«Μπροστά μας έχουμε να αντιμετωπίσουμε δύσκολα χρόνια, με εντάσεις και έντονες προκλήσεις για την ασφάλεια στην περιοχή», τονίζει ο Γενικός Γραμματέας του Οργανισμού Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας, Νικολάι Μπορντιούζα, αναφερόμενος στην αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων από το Αφγανιστάν.
Μέχρι το τέλος του 2014, το κύριο σώμα των αμερικανο-ΝΑΤΟϊκών στρατευμάτων της Διεθνούς Δύναμης Ασφαλείας και Βοήθειας (ISAF), θα πρέπει να αποσυρθεί από το Αφγανιστάν. Τι αφήνει πίσω της; Ποιες είναι οι νέες προκλήσεις σε θέματα ασφαλείας και ειρήνης στην περιοχή; Πως σκέφτονται να τις αντιμετωπίσουν η Ρωσία και οι χώρες της Κεντρικής Ασίας που συνορεύουν με το Αφγανιστάν; Για το θέμα αυτό, οι αμυντικοί συντάκτες του ειδησεογραφικού πρακτορείου ITAR-TASS συζητάνε με το γενικό Γραμματέα του Οργανισμού Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας (ΟΣΣΑ-CSTO), Νικολάι Μπορντιούζα.
Αναλυτικά, η συνέντευξη έχει ως εξής:
ΕΡ: Πλησιάζει ο χρόνος της αποχώρησης των αμερικανικών και ΝΑΤΟϊκών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν. Πώς αξιολογείτε τα αποτελέσματα της παραμονής τους στη χώρα;
ΑΠ: Υπάρχει η γενική εκτίμηση -δεν είναι προσωπική- της κοινότητας των εμπειρογνωμόνων, ότι η αποστολή κατέληξε σε αποτυχία. Αυτό λέγεται όχι μόνο από τους εμπειρογνώμονες του ΟΣΣΑ. Στην ίδια εκτίμηση καταλήγει και η ηγεσία του Αφγανιστάν. Και επιβεβαιώνεται το γεγονός της αποτυχίας, από το γενικό αποτέλεσμα. Οι στόχοι που είχαν τεθεί στην ISAF όταν εισήλθαν και εγκαταστάθηκαν στη χώρα μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις των Δυτικών χωρών, δεν επιτεύχθηκαν.
Ομως, ο πιο σημαντικός -κατά τη γνώμη μου- λόγος της αποτυχίας είναι ότι, σε αντίθεση με τα σοβιετικά στρατεύματα που προσπάθησαν να αποκαταστήσουν την ειρηνική ζωή, να δημιουργήσουν κάποιο είδος υποδομών, κοινωνικών υπηρεσιών και να βοηθήσουν οικονομικά τον αφγανικό λαό, οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ προσπάθησαν να επιλύσουν μόνο αμυντικά ζητήματα και μόνο με στρατιωτικά μέσα. Και σε πολλές περιπτώσεις, με αδέξιο τρόπο.
Κίνδυνοι και απειλές
ΕΡ: Ποιοί είναι οι κίνδυνοι και οι απειλές για τις χώρες της Κεντρικής Ασίας και για τη Ρωσία μετά από την απόσυρση των στρατιωτικών δυνάμεων του συνασπισμού; Ποιά μέτρα προτίθεται να λάβει ο ΟΣΣΑ;
ΑΠ: Υπάρχουν τέσσερις βασικοί παράγοντες επικινδυνότητας που σημειώνουμε σήμερα στο Αφγανιστάν. Ο πρώτος, αφορά στη ζώνη αστάθειας που υπάρχει. Ο δεύτερος, βρίσκεται στην περιοχή που είναι συγκεντρωμένος ένας μεγάλος αριθμός ένοπλων ομάδων διαφόρων εξτρεμιστικών οργανώσεων. Ο τρίτος είναι τα στρατόπεδα εκπαίδευσης των μαχητών. Ο τέταρτος είναι το εμπόριο και η διακίνηση ναρκωτικών. Και δεν αναφέρομαι στους Ταλιμπάν, δεν μιλάω καν για τα άλλα προβλήματα που σε κάθε περίπτωση θα προκύψουν, μετά την αποχώρηση των στρατευμάτων. Όλα αυτά είναι γνωστά. Το κρίσιμο σημείο είναι ότι οι τέσσερις κύριοι παράγοντες που θα επηρεάσουν την ασφάλεια των όμορων χωρών, θα διατηρηθούν.
Τι είναι αυτό που δεν περιμένουμε να συμβεί; Δεν περιμένουμε εισβολή μεγάλης κλίμακας. Δεν νομίζω ότι σήμερα στο Αφγανιστάν υπάρχουν δυνάμεις που θα μπορούσαν να κινητοποιήσουν τεράστιες ένοπλες μονάδες, οι οποίες θα αναπτύσσονταν κατά κύριο λόγο στην κατεύθυνση του Τατζικιστάν, στα νότια της Κιργιζίας και σε άλλες συνοριακές περιοχές. Είμαι όμως σίγουρος ότι θα προσπαθήσουν να κάνουν καταδρομικές ενέργειες πέραν των συνόρων. Ήδη, και σήμερα, ένοπλες ομάδες περνούν σε τακτική βάση τα σύνορα της χώρας.
Μπορώ να πω ότι κατά τη διάρκεια των τελευταίων έξι μηνών, ο αριθμός των συγκρούσεων στα σύνορα Αφγανιστάν - Τατζικιστάν έχει αυξηθεί πολλές φορές. Οι επιχειρήσεις διάρρηξης της συνοριακής γραμμής και διείσδυσης στο κράτος του Τατζικιστάν, διενεργούνται τόσο από ένοπλες ομάδες ληστών και τη μαφία των ναρκωτικών, αλλά και από ένοπλες συμμορίες που ασχολούνται με άλλα πράγματα, όπως για παράδειγμα δραστηριότητες «πολιτικού» χαρακτήρα.
ΕΡ: Μπορείτε να αναφέρετε αριθμητικά πόσες φορές έχουν προσπαθήσει να περάσουν τα σύνορα;
ΑΠ: Αν δεν κάνω λάθος, πριν από ένα μήνα είχε αναφερθεί ότι στη διάρκεια του τελευταίου εξαμήνου είχαν γίνει 35 προσπάθειες διείσδυσης στις γειτονικές χώρες. Και όλες, συνοδεύτηκαν από σοβαρές ένοπλες συγκρούσεις στη συνοριακή γραμμή.
Περιμένουμε ότι διάφοροι απεσταλμένοι από το Αφγανιστάν θα προσπαθήσουν να ασκήσουν κάθε είδους ιδεολογική επιρροή στον πληθυσμό των χωρών της Κεντρικής Ασίας, να δημιουργήσουν και να καθοδηγήσουν παράνομες εξτρεμιστικές ομάδες στις χώρες μας. Περιμένουμε τη διείσδυση ένοπλων συμμοριών που θα έχουν εισέλθει δήθεν για την επίλυση κάποιων τοπικών προβλημάτων, στην πραγματικότητα όμως, για να αποσταθεροποιήσουν τις χώρες μας. Επιπλέον, υπάρχει και η μακροπρόθεσμη απειλή: Το εμπόριο και η διακίνηση ναρκωτικών. Πιστεύουμε ότι έχουμε μπροστά μας αρκετές εντάσεις και δύσκολους καιρούς και προετοιμαζόμαστε για αυτό.
Έχουμε επεξεργαστεί το σχέδιο για την αντιμετώπιση των προκλήσεων του Αφγανιστάν μετά το 2014. Στην παρούσα φάση εργαζόμαστε σοβαρά για να ενισχύσουμε τις στρατιωτικές μας δυνατότητες. Ειδικά με την ενεργοποίηση των Δυνάμεων Άμεσης Αντίδρασης, που μπορεί να παρέμβει επιχειρησιακά, γρήγορα και αποτελεσματικά, σε μια ενδεχόμενη δύσκολη κατάσταση. Έχουμε ήδη δημιουργήσει μερικά από τα νέα στοιχεία αυτής της Δύναμης, όπως είναι η Συλλογική Αεροπορική Δύναμη και οι Δυνάμεις Ειδικών Επιχειρήσεων. Δουλέψαμε πολύ σκληρά για να οργανώσουμε από κοινού την εκπαίδευσή τους. Και, φυσικά, δίνουμε μεγάλη προσοχή στο συντονισμό των κοινών μας δραστηριοτήτων.
Ο ρόλος του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν
ΕΡ: Τα στρατεύματα των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ που επιχειρούσαν στη χώρα, ουσιαστικά δεν αντιμετώπισαν στο βαθμό που έπρεπε το πρόβλημα της διακίνησης ναρκωτικών. Γιατί;
Ετοιμάζονται για πιθανή αποσταθεροποίηση στην Κεντρική Ασία
ΑΠ: Η καταπολέμηση της διακίνησης ναρκωτικών αποτελεί για εμάς, μια σημαντική προτεραιότητα. Πραγματοποιούμε σχετικές επιχειρήσεις. Συντονίζουμε τις προσπάθειές μας με όλους τους συναδέλφους μας. Θα στείλουμε τις ειδικές δυνάμεις (του Οργανισμού) σε εκείνους τους τομείς που γνωρίζουμε σήμερα ότι χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά των ναρκωτικών, αλλά είναι δύσκολα ελεγχόμενοι. Εξάλλου, σύμφωνα με την απόφαση, η οποία εγκρίθηκε από τους προέδρους των χωρών μας, προχωρούμε στη δημιουργία ενός ειδικού επιχειρησιακού Κέντρου καταπολέμησης των ναρκωτικών, στο πλαίσιο του ΟΣΣΑ.
Αυτή είναι η δική μας θέση. Στο ερώτημά σας σχετικά με το γιατί τα στρατεύματα του ΝΑΤΟ δεν μάχονταν ενάντια στην παραγωγή ναρκωτικών στο Αφγανιστάν, νομίζω ότι ο πιο σημαντικός λόγος είναι ο εξής: Το γεγονός ότι δεν ανατέθηκε από την αρχή ένα τέτοιο έργο στην ISAF, με τη λογική να μην δημιουργήσει στη Διεθνή Δύναμη πολύ περισσότερα προβλήματα στην αποστολή της. Διότι, αν στην απέναντι πλευρά, εκτός από τους Ταλιμπάν βρισκόταν και η μαφία των ναρκωτικών που διέθετε τις δικές της ένοπλες ομάδες και περισσότερους πόρους, πιστεύω ότι η κατάσταση εκεί θα ήταν πολύ χειρότερη απ’ ό,τι είναι τώρα.
Μετά τις κυρώσεις
ΕΡ: Σήμερα, που οι ΗΠΑ και η ΕΕ, στην οποία ανήκει η πλειοψηφία των χωρών του ΝΑΤΟ, έχουν ανακοινώσει την επιβολή οικονομικών κυρώσεων στη χώρα μας, θα πρέπει να συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε μαζί τους στα θέματα που αφορούν στο Αφγανιστάν;
ΑΠ: Πιστεύω ότι δεν πρέπει να διακόψουμε κάτι που ήδη τρέχει, ή να μην χρησιμοποιήσουμε τις δυνατότητες που έχουμε για συνεργασία. Ελπίζω ότι σύντομα θα σταματήσει αυτό το αντι-ρωσικό κύμα που σηκώθηκε στη Δύση.
Πρέπει να συνεργαστούμε με όλες τις δυνάμεις που ενδιαφέρονται για την ομαλοποίηση της κατάστασης στο Αφγανιστάν. Πρέπει να βοηθήσουμε στην απόσυρση των δυνάμεων του ΝΑΤΟ και τη διαμετακόμισή τους, αυτή είναι η άποψή μου. Οι δυνάμεις της ISAF υλοποιούν ένα δίκαιο έργο, προσπάθησαν να φέρουν τη σταθερότητα στο Αφγανιστάν. Το στρατιωτικό προσωπικό, που εξαρτάται άμεσα από αυτή τη διαμετακόμιση, δεν φταίει σε τίποτα για να υποστεί τις συνέπειες της απόφασης της Δύσης. Εκτέλεσαν απολύτως ειλικρινά το καθήκον τους. Αντιμετωπίζω με μεγάλο σεβασμό αυτούς τους ανθρώπους. Επειδή λειτουργούν σε πολύ δύσκολες συνθήκες και σε ακραίες καταστάσεις.
