Καθώς η κρίση στην Ουκρανία εισέρχεται σε νέα φάση μετά τη συμφωνία προσάρτησης της Κριμαίας στη Ρωσία και αυξάνονται οι πιθανότητες χρήσης δραστικότερων μέσων προώθησης των θέσεων των εμπλεκομένων μερών, το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στο εξής ερώτημα: Τι μέσα και δυνατότητες διαθέτουν τα εμπλεκόμενα μέρη και μέχρι που μπορούν να φθάσουν οι στρατιωτικές τους επιλογές;
Στρατιωτικά η Ουκρανία παρά τους εκ πρώτης όψεως εντυπωσιακούς αριθμούς της, είναι πολύ αδύναμη. Διαθέτει 130.000 στρατιώτες, χιλιάδες άρματα μάχης και θωρακισμένα οχήματα, εκατοντάδες μαχητικά αεροσκάφη και ελικόπτερα, καθώς και πυραύλους εδάφους – αέρος ( αρκετά σύγχρονους) και αρκετά βλήματα και πυροβόλα. Ο περισσότερος οπλισμός είναι κληρονομιά του Ψυχρού Πολέμου αλλά συγκαταλέγεται ακόμη στο ενεργό δυναμικό της, προσδίδοντας διογκωμένη εικόνα της πραγματικότητας. Ωστόσο, με αυτά τα στρατιωτικά μεγέθη και αμυντικό προϋπολογισμό $2 δις είναι αδύνατο να ικανοποιήσει ακόμη και βασικές ανάγκες συντήρησης και εκπαίδευσης.
Η πόλωση στην ουκρανική πολιτεία - μεταξύ φιλοδυτικών και φιλορώσων - έχει εισχωρήσει στις τάξεις του στρατού συνιστώντας και τη μεγαλύτερη αδυναμία του. Σοβαρό είναι το πρόβλημα της νομιμοφροσύνης των ενόπλων δυνάμεων στη δυτικόφιλη μεταβατική κυβέρνηση του Κιέβου, η οποία φοβάται ότι σε περίπτωση ένοπλης σύγκρουσης με τη Ρωσία, θα υπάρξουν μαζικές αποστασίες από φιλορώσους στρατιωτικούς. Επίσης η διάσπαρτη φύση των απειλών, προερχομένων από διάφορες κατευθύνσεις - στα σύνορα και το εσωτερικό - , την εξαναγκάζει σε διασκορπισμό των δυνάμεων της για να τις αντιμετωπίσει. Δημιουργούνται έτσι προβλήματα ελέγχου, συντονισμού, επικοινωνίας και συγκοινωνιών, με μεγάλες πιθανότητες δολιοφθορών, διακοπής ή και παράλυσης του αμυντικού της συστήματος από αντιφρονούντες.
Από την άλλη, η Ρωσία είναι μια πολύ μεγάλη στρατιωτική δύναμη (850.000 στρατιώτες, πυρηνικά όπλα και $59 δις αμυντικό προϋπολογισμό), με αρκετά εκσυγχρονισμένες τις ένοπλες δυνάμεις. Είναι τέτοια η αριθμητική και ποιοτική τους υπεροχή που δεν τίθεται θέμα σύγκρισης με την Ουκρανία. Βέβαια, στα ανατολικά ουκρανικά σύνορα η Ρωσία έχει αυτή την περίοδο πέραν των 60.000 στρατιωτών που διεξάγουν ασκήσεις. Αν χρειαστεί θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στην ουκρανική κρίση, είτε για την προστασία ρωσικών αγωγών φυσικού αερίου στην Ουκρανία, είτε για την ασφάλεια των ρωσόφιλων ομάδων στις ανατολικές περιοχές σε περίπτωση αναταραχής.
Όσον αφορά την Κριμαία, οι ουκρανικές δυνάμεις δεν έχουν την ικανότητα επαναφοράς της κατάστασης που υπήρχε εκεί πριν το δημοψήφισμα και τη συμφωνία προσάρτησης στη Ρωσία. Γεωγραφικά η Κριμαία - μια μικρή χερσόνησος - είναι απομονωμένη από την υπόλοιπη Ουκρανία.Τόσο η λωρίδα εδάφους, που την ενώνει με την Ουκρανία, όσο και άλλα σημεία στρατηγικής σημασίας και πυρήνες πιθανής ουκρανικής αντίστασης, είναι υπό τον έλεγχο των ρωσικών δυνάμενων στην Κριμαία, που ξεπερνούν τις 20.000. Ούτε και προσφέρονται πολλά περιθώρια για στρατιωτικές παρενοχλήσεις από το ουκρανικό καθεστώς κατά των Ρώσων στην Κριμαία, γιατί θα διακινδύνευε ακόμη και ρωσικό αντιπερισπασμό και εξεγέρσεις στην ανατολική Ουκρανία.
Όλα τα ανωτέρω υποδηλώνουν ότι η Ουκρανία βρίσκεται σε πολύ δυσχερή στρατιωτική θέση, με ελάχιστες αλλά και πολύ δαπανηρές επιλογές, χωρίς να έχει ουσιαστικά ούτε και πραγματικούς συμμάχους. Οι δυτικές δυνάμεις ΗΠΑ, Ε.Ε. και ΝΑΤΟ, εκτός από ηθική, πολιτική και κάποιας μορφής στρατιωτική βοήθεια που της παρέχουν, είναι απίθανο να εμπλακούν με δυνάμεις τους – όσο αξιόλογες και να είναι –, είτε για να στηρίζουν το ουκρανικό καθεστώς, είτε για να πολεμήσουν ενάντια στους Ρώσους. Τα συμφέροντα των συμμάχων και η εκτίμηση των κινδύνων και απειλών διαφέρουν και οι απόψεις μεταξύ του αποκλίνουν. Το κόστος για τους ιδίους αλλά και για την παγκόσμια ειρήνη και σταθερότητα όπως και για την οικονομία από μια τέτοια πιθανή εμπλοκή τους θα ήταν ανυπολόγιστα μεγάλο
Υπό το πρίσμα των ανωτέρω, η Ρωσία φαίνεται να έχει περισσότερα περιθώρια στρατιωτικής δράσης και ελιγμών. Ακόμη θα μπορούσε να λεχθεί ότι σε κάποιο βαθμό έχει και το πάνω χέρι στο διαπραγματευτικό σκηνικό. Συνεπώς, ενόσω τα μέτρα των δυτικών ή γενικά το κόστος που αντιμετωπίζει η Μόσχα για τη στάση της στο Ουκρανικό είναι πολύ μικρότερο σε σχέση με τα οφέλη για την εθνική της ασφάλεια, η Ρωσία θα εμμένει στην προώθηση των στόχων της ακόμη και με στρατιωτικά μέσα - εάν είναι δυνατό, αναίμακτα - μέχρι του σημείου που τα διεθνή δεδομένα και η αδυναμία των αντιπάλων της το επιτρέπει.
*Τέως Βουλευτής,Ειδικός σε Θέματα Άμυνας και Στρατηγικής
fox2magazine.net, κατόπιν σχετικής αδειας από το «Κυπριακό Κέντρο Στρατηγικών Μελετών», Ανεξάρτητο Κέντρο Πολιτικών, Οικονομικών και Κοινωνικών Μελετών
Στρατιωτικά η Ουκρανία παρά τους εκ πρώτης όψεως εντυπωσιακούς αριθμούς της, είναι πολύ αδύναμη. Διαθέτει 130.000 στρατιώτες, χιλιάδες άρματα μάχης και θωρακισμένα οχήματα, εκατοντάδες μαχητικά αεροσκάφη και ελικόπτερα, καθώς και πυραύλους εδάφους – αέρος ( αρκετά σύγχρονους) και αρκετά βλήματα και πυροβόλα. Ο περισσότερος οπλισμός είναι κληρονομιά του Ψυχρού Πολέμου αλλά συγκαταλέγεται ακόμη στο ενεργό δυναμικό της, προσδίδοντας διογκωμένη εικόνα της πραγματικότητας. Ωστόσο, με αυτά τα στρατιωτικά μεγέθη και αμυντικό προϋπολογισμό $2 δις είναι αδύνατο να ικανοποιήσει ακόμη και βασικές ανάγκες συντήρησης και εκπαίδευσης.
Η πόλωση στην ουκρανική πολιτεία - μεταξύ φιλοδυτικών και φιλορώσων - έχει εισχωρήσει στις τάξεις του στρατού συνιστώντας και τη μεγαλύτερη αδυναμία του. Σοβαρό είναι το πρόβλημα της νομιμοφροσύνης των ενόπλων δυνάμεων στη δυτικόφιλη μεταβατική κυβέρνηση του Κιέβου, η οποία φοβάται ότι σε περίπτωση ένοπλης σύγκρουσης με τη Ρωσία, θα υπάρξουν μαζικές αποστασίες από φιλορώσους στρατιωτικούς. Επίσης η διάσπαρτη φύση των απειλών, προερχομένων από διάφορες κατευθύνσεις - στα σύνορα και το εσωτερικό - , την εξαναγκάζει σε διασκορπισμό των δυνάμεων της για να τις αντιμετωπίσει. Δημιουργούνται έτσι προβλήματα ελέγχου, συντονισμού, επικοινωνίας και συγκοινωνιών, με μεγάλες πιθανότητες δολιοφθορών, διακοπής ή και παράλυσης του αμυντικού της συστήματος από αντιφρονούντες.
Από την άλλη, η Ρωσία είναι μια πολύ μεγάλη στρατιωτική δύναμη (850.000 στρατιώτες, πυρηνικά όπλα και $59 δις αμυντικό προϋπολογισμό), με αρκετά εκσυγχρονισμένες τις ένοπλες δυνάμεις. Είναι τέτοια η αριθμητική και ποιοτική τους υπεροχή που δεν τίθεται θέμα σύγκρισης με την Ουκρανία. Βέβαια, στα ανατολικά ουκρανικά σύνορα η Ρωσία έχει αυτή την περίοδο πέραν των 60.000 στρατιωτών που διεξάγουν ασκήσεις. Αν χρειαστεί θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στην ουκρανική κρίση, είτε για την προστασία ρωσικών αγωγών φυσικού αερίου στην Ουκρανία, είτε για την ασφάλεια των ρωσόφιλων ομάδων στις ανατολικές περιοχές σε περίπτωση αναταραχής.
Όσον αφορά την Κριμαία, οι ουκρανικές δυνάμεις δεν έχουν την ικανότητα επαναφοράς της κατάστασης που υπήρχε εκεί πριν το δημοψήφισμα και τη συμφωνία προσάρτησης στη Ρωσία. Γεωγραφικά η Κριμαία - μια μικρή χερσόνησος - είναι απομονωμένη από την υπόλοιπη Ουκρανία.Τόσο η λωρίδα εδάφους, που την ενώνει με την Ουκρανία, όσο και άλλα σημεία στρατηγικής σημασίας και πυρήνες πιθανής ουκρανικής αντίστασης, είναι υπό τον έλεγχο των ρωσικών δυνάμενων στην Κριμαία, που ξεπερνούν τις 20.000. Ούτε και προσφέρονται πολλά περιθώρια για στρατιωτικές παρενοχλήσεις από το ουκρανικό καθεστώς κατά των Ρώσων στην Κριμαία, γιατί θα διακινδύνευε ακόμη και ρωσικό αντιπερισπασμό και εξεγέρσεις στην ανατολική Ουκρανία.
Όλα τα ανωτέρω υποδηλώνουν ότι η Ουκρανία βρίσκεται σε πολύ δυσχερή στρατιωτική θέση, με ελάχιστες αλλά και πολύ δαπανηρές επιλογές, χωρίς να έχει ουσιαστικά ούτε και πραγματικούς συμμάχους. Οι δυτικές δυνάμεις ΗΠΑ, Ε.Ε. και ΝΑΤΟ, εκτός από ηθική, πολιτική και κάποιας μορφής στρατιωτική βοήθεια που της παρέχουν, είναι απίθανο να εμπλακούν με δυνάμεις τους – όσο αξιόλογες και να είναι –, είτε για να στηρίζουν το ουκρανικό καθεστώς, είτε για να πολεμήσουν ενάντια στους Ρώσους. Τα συμφέροντα των συμμάχων και η εκτίμηση των κινδύνων και απειλών διαφέρουν και οι απόψεις μεταξύ του αποκλίνουν. Το κόστος για τους ιδίους αλλά και για την παγκόσμια ειρήνη και σταθερότητα όπως και για την οικονομία από μια τέτοια πιθανή εμπλοκή τους θα ήταν ανυπολόγιστα μεγάλο
Υπό το πρίσμα των ανωτέρω, η Ρωσία φαίνεται να έχει περισσότερα περιθώρια στρατιωτικής δράσης και ελιγμών. Ακόμη θα μπορούσε να λεχθεί ότι σε κάποιο βαθμό έχει και το πάνω χέρι στο διαπραγματευτικό σκηνικό. Συνεπώς, ενόσω τα μέτρα των δυτικών ή γενικά το κόστος που αντιμετωπίζει η Μόσχα για τη στάση της στο Ουκρανικό είναι πολύ μικρότερο σε σχέση με τα οφέλη για την εθνική της ασφάλεια, η Ρωσία θα εμμένει στην προώθηση των στόχων της ακόμη και με στρατιωτικά μέσα - εάν είναι δυνατό, αναίμακτα - μέχρι του σημείου που τα διεθνή δεδομένα και η αδυναμία των αντιπάλων της το επιτρέπει.
*Τέως Βουλευτής,Ειδικός σε Θέματα Άμυνας και Στρατηγικής
fox2magazine.net, κατόπιν σχετικής αδειας από το «Κυπριακό Κέντρο Στρατηγικών Μελετών», Ανεξάρτητο Κέντρο Πολιτικών, Οικονομικών και Κοινωνικών Μελετών
