Σε μια από τις σημαντικότερες παγκόσμιες κρίσεις εξελίσσεται ήδη η σύγκρουση για τον έλεγχο της Ουκρανίας, που προκάλεσε την κανονική έκρηξη του δεύτερου «Ψυχρού Πολέμου», καθώς γράφονται αυτές οι γραμμές (1).
Ενός «ψυχρού πολέμου» που εμπεριέχει πάντα, σημειωτέον, και την πιθανότητα μετεξέλιξης σε θερμή, πυρηνική σύγκρουση, κυρίως γιατί οι «κανόνες του παιχνιδιού» ......δεν είναι σήμερα τόσο σαφείς και εμπεδωμένοι στους παίκτες, όσο ήταν μετά τη Γιάλτα και την κρίση των πυραύλων της Κούβας. Μόνο τοποθετώντας την ουκρανική κρίση στο ευρύτερο διεθνές πλαίσιο που ανήκει, μπορούμε να καταλάβουμε τι συμβαίνει.
Σε ένα άρθρο μας του 1992 (2) υπογραμμίσαμε ότι η Δύση διαπράττει μείζον στρατηγικό σφάλμα αποδίδοντας τη σοβιετική κατάρρευση αποκλειστικά σε «αδυναμία» και λησμονώντας ότι υπήρξε εν πολλοίς προϊόν προσχώρησης των σοβιετικών ελίτ αλλά και κοινωνιών στις δυτικές αξίες και τη - διαψευσθείσα έκτοτε - προσδοκία μιας «ισότιμης συμμετοχής» στον «πρώτο κόσμο» της «ελευθερίας και των δολλαρίων». Και συμπληρώναμε ότι, υποτιμώντας κραυγαλέα τη δύναμη του ρωσικού εθνισμού και εθνικισμού, η Δύση κινδυνεύει να δει την αλαζονεία της να γίνεται μπούμερανγκ.
Φυσικά, στου κουφού την πόρτα όσο θέλεις βρόντα. Η Δύση δεν είδε στην οικειοθελή διάλυση της ΕΣΣΔ και του ανατολικού μπλοκ παρά μια ανέλπιστη ευκαιρία να οργανώσει τη δική της παγκόσμια αυτοκρατορία, να διεξάγει ανενόχλητη τους πολέμους που διαμέλισαν τη Γιουγκοσλαβία και κατέστρεψαν τη μισή Μέση Ανατολή, να διευρύνει το ΝΑΤΟ, παρά τις σχετικές υποσχέσεις, μέχρι τα περίχωρα της Μόσχας, να διαλύσει το οικοδόμημα του ελέγχου εξοπλισμών (ιδίως τη συνθήκη ΑΒΜ), προχωρώντας ταυτόχρονα σε μια άνευ προηγουμένου εξοπλιστική προσπάθεια σε όλους τους τομείς.
Την ίδια στιγμή, έστελνε το ΔΝΤ στη Μόσχα και τις άλλες σοβιετικές δημοκρατίες να διαλύσουν τις οικονομίες τους, προκαλώντας μια άνευ προηγουμένου μετάβαση από τη δήθεν «προλεταριακή» δικτατορία σε μια μαφιόζικη δήθεν δημοκρατία μιας δήθεν αγοράς. Το περίεργο δεν είναι, σε αυτές τις συνθήκες, ότι εμφανίστηκε κάποια στιγμή ένας Πούτιν στο Κρεμλίνο, το περίεργο είναι ότι άργησε τόσο πολύ να εμφανισθεί. Το περίεργο επίσης είναι ότι η πιο προχωρημένη στον κόσμο χώρα σε σοβιετολογικές/ρωσικές σπουδές, οι ΗΠΑ δεν μπόρεσαν να προβλέψουν έγκαιρα τι θα προκαλούσαν οι πολιτικές τους!
Αν ο Βλαντιμίρ Πούτιν δεν αντιδρούσε στο πραξικόπημα που οργάνωσε στο Κίεβο η πιο εξτρεμιστική, νεοσυντηρητική φράξια του κατεστημένου των ΗΠΑ, πιθανώς και με τη συνδρομή του Πολωνού Υπουργού Εξωτερικών και πράκτορα της αμερικανικής άκρας δεξιάς Σικόρσκι, οι μέρες του θα ήταν μάλλον μετρημένες στο Κρεμλίνο και το σχέδιο μιας παγκόσμιας, πλανητικής δικτατορίας του Χρήματος και των ΗΠΑ (της «παγκοσμιοποίησης») πιο κοντά από ποτέ άλλοτε στην πραγματοποίησή του.
‘Όπως και κατά τη διάρκεια των προηγούμενων, αμέτρητων κατά τα τελευταία διακόσια χρόνια, «επιδρομών» της Δύσης κατά της Ρωσίας, μεταξύ των οποίων η εκστρατεία του Ναπολέοντα (1812), η επέμβαση εναντίον των Μπολσεβίκων (1921) και η εισβολή του Χίτλερ (1941) – για να μη μιλήσουμε για την πιο ειρηνική, αλλά όχι λιγότερο δραματική εισβολή του καπιταλισμού το 1991 - έτσι και τώρα, η Ουκρανία γίνεται το μεγάλο πεδίο σύγκρουσης για την ευρωπαϊκή και παγκόσμια ηγεμονία, αλλά και για την ίδια την ύπαρξη της Ρωσίας, ως κανονικού κράτους.
‘Ενας «διαρκής προβοκάτορας» στο δυτικό κατεστημένο
Διαπιστώνουμε επίσης πάλι, στα ουκρανικά γεγονότα την ύπαρξη, μέσα στον πυρήνα του δυτικού κατεστημένου, μιας νεοσυντηρητικής, εξτρεμιστικής φράξιας, που οργανώνει συνειδητά τον Αρμαγγεδώνα και μια παγκόσμια ολοκληρωτική δικτατορία, μπροστά στην οποία ο Χίτλερ μοιάζει μικρό παιδί. Την ίδια δύναμη βρήκαμε εξετάζοντας ποιος είχε την πρωτοβουλία για τους πολέμους στη Μέση Ανατολή, δύναμη της οποίας οι πρόγονοι δεν ήταν παρά το περιοδικό Commentary στις ΗΠΑ, οι οπαδοί του προληπτικού πυρηνικού πολέμου κατά της ΕΣΣΔ! Αντανακλάται και στην ανοιχτή υποστήριξη καθαρά ναζιστικών, φασιστικών δυνάμεων στην Ουκρανία και είναι ενδιαφέρον ότι για να κάνουν τη δουλειά τους ξεχάσανε τελείως και τον πρωτοφανή αντισημιτισμό αυτών των δυνάμεων.
Σε ένα άρθρο μας του 1992 (2) υπογραμμίσαμε ότι η Δύση διαπράττει μείζον στρατηγικό σφάλμα αποδίδοντας τη σοβιετική κατάρρευση αποκλειστικά σε «αδυναμία» και λησμονώντας ότι υπήρξε εν πολλοίς προϊόν προσχώρησης των σοβιετικών ελίτ αλλά και κοινωνιών στις δυτικές αξίες και τη - διαψευσθείσα έκτοτε - προσδοκία μιας «ισότιμης συμμετοχής» στον «πρώτο κόσμο» της «ελευθερίας και των δολλαρίων». Και συμπληρώναμε ότι, υποτιμώντας κραυγαλέα τη δύναμη του ρωσικού εθνισμού και εθνικισμού, η Δύση κινδυνεύει να δει την αλαζονεία της να γίνεται μπούμερανγκ.
Φυσικά, στου κουφού την πόρτα όσο θέλεις βρόντα. Η Δύση δεν είδε στην οικειοθελή διάλυση της ΕΣΣΔ και του ανατολικού μπλοκ παρά μια ανέλπιστη ευκαιρία να οργανώσει τη δική της παγκόσμια αυτοκρατορία, να διεξάγει ανενόχλητη τους πολέμους που διαμέλισαν τη Γιουγκοσλαβία και κατέστρεψαν τη μισή Μέση Ανατολή, να διευρύνει το ΝΑΤΟ, παρά τις σχετικές υποσχέσεις, μέχρι τα περίχωρα της Μόσχας, να διαλύσει το οικοδόμημα του ελέγχου εξοπλισμών (ιδίως τη συνθήκη ΑΒΜ), προχωρώντας ταυτόχρονα σε μια άνευ προηγουμένου εξοπλιστική προσπάθεια σε όλους τους τομείς.
Την ίδια στιγμή, έστελνε το ΔΝΤ στη Μόσχα και τις άλλες σοβιετικές δημοκρατίες να διαλύσουν τις οικονομίες τους, προκαλώντας μια άνευ προηγουμένου μετάβαση από τη δήθεν «προλεταριακή» δικτατορία σε μια μαφιόζικη δήθεν δημοκρατία μιας δήθεν αγοράς. Το περίεργο δεν είναι, σε αυτές τις συνθήκες, ότι εμφανίστηκε κάποια στιγμή ένας Πούτιν στο Κρεμλίνο, το περίεργο είναι ότι άργησε τόσο πολύ να εμφανισθεί. Το περίεργο επίσης είναι ότι η πιο προχωρημένη στον κόσμο χώρα σε σοβιετολογικές/ρωσικές σπουδές, οι ΗΠΑ δεν μπόρεσαν να προβλέψουν έγκαιρα τι θα προκαλούσαν οι πολιτικές τους!
Αν ο Βλαντιμίρ Πούτιν δεν αντιδρούσε στο πραξικόπημα που οργάνωσε στο Κίεβο η πιο εξτρεμιστική, νεοσυντηρητική φράξια του κατεστημένου των ΗΠΑ, πιθανώς και με τη συνδρομή του Πολωνού Υπουργού Εξωτερικών και πράκτορα της αμερικανικής άκρας δεξιάς Σικόρσκι, οι μέρες του θα ήταν μάλλον μετρημένες στο Κρεμλίνο και το σχέδιο μιας παγκόσμιας, πλανητικής δικτατορίας του Χρήματος και των ΗΠΑ (της «παγκοσμιοποίησης») πιο κοντά από ποτέ άλλοτε στην πραγματοποίησή του.
‘Όπως και κατά τη διάρκεια των προηγούμενων, αμέτρητων κατά τα τελευταία διακόσια χρόνια, «επιδρομών» της Δύσης κατά της Ρωσίας, μεταξύ των οποίων η εκστρατεία του Ναπολέοντα (1812), η επέμβαση εναντίον των Μπολσεβίκων (1921) και η εισβολή του Χίτλερ (1941) – για να μη μιλήσουμε για την πιο ειρηνική, αλλά όχι λιγότερο δραματική εισβολή του καπιταλισμού το 1991 - έτσι και τώρα, η Ουκρανία γίνεται το μεγάλο πεδίο σύγκρουσης για την ευρωπαϊκή και παγκόσμια ηγεμονία, αλλά και για την ίδια την ύπαρξη της Ρωσίας, ως κανονικού κράτους.
‘Ενας «διαρκής προβοκάτορας» στο δυτικό κατεστημένο
Διαπιστώνουμε επίσης πάλι, στα ουκρανικά γεγονότα την ύπαρξη, μέσα στον πυρήνα του δυτικού κατεστημένου, μιας νεοσυντηρητικής, εξτρεμιστικής φράξιας, που οργανώνει συνειδητά τον Αρμαγγεδώνα και μια παγκόσμια ολοκληρωτική δικτατορία, μπροστά στην οποία ο Χίτλερ μοιάζει μικρό παιδί. Την ίδια δύναμη βρήκαμε εξετάζοντας ποιος είχε την πρωτοβουλία για τους πολέμους στη Μέση Ανατολή, δύναμη της οποίας οι πρόγονοι δεν ήταν παρά το περιοδικό Commentary στις ΗΠΑ, οι οπαδοί του προληπτικού πυρηνικού πολέμου κατά της ΕΣΣΔ! Αντανακλάται και στην ανοιχτή υποστήριξη καθαρά ναζιστικών, φασιστικών δυνάμεων στην Ουκρανία και είναι ενδιαφέρον ότι για να κάνουν τη δουλειά τους ξεχάσανε τελείως και τον πρωτοφανή αντισημιτισμό αυτών των δυνάμεων.
(Είναι καταπληκτικό να βλέπει κανείς τον κ. Χάρις που τόσο ανησυχούσε για τον «αντισημιτισμό» του κ. Καρυπίδη στη δυτική Μακεδονία, να μην έχει καθώς φαίνεται πληροφορηθεί καν, μέχρι της στιγμής τουλάχιστο που γράφονται αυτές οι γραμμές, ότι οι αντισημίτες φασίστες κυριαρχούν στη νέα εξουσία της τρίτης μεγαλύτερης ευρωπαϊκής χώρας! Ποιο συμφέρον, ποιος υπολογισμός είναι τόσο σημαντικός που ξεχνιούνται τέτοια πράγματα;)
Η Κυρία Νούλαντ, ενεργώντας για λογαριασμό των πολύ ευρύτερων δυνάμεων του νεοσυντηρητισμού μέσα στο αμερικανικό κατεστημένο, ουσιαστικά κατάφερε, ενεργώντας όπως ενήργησε στην Ουκρανία, πρώτον να τορπιλίσει τη συμμαχία Πούτιν-Ομπάμα, χάρη στην οποία σταμάτησε η προγραμματισμένη επέμβαση σε Συρία-Ιράν, δεύτερον να υπονομεύσει το σχέδιο της ΕΕ και τη συμφωνία στην οποία κατέληξαν οι τρεις ευρωπαίοι ΥΠΕΞ (Γάλλος, Γερμανός, Πολωνός) στο Κίεβο στις 21 Φεβρουαρίου, τρίτον να υπονομεύσει αποφασιστικά την ειδική σχέση Βερολίνου-Μόσχας. Οι νεοσυντηρητικοί και οι φίλοι τους δεν είναι πλειοψηφία στην Ουάσιγκτον και στην Ευρώπη, έχουν όμως την αποφασιστικότητα ενός Λένιν ή ενός Αλκιβιάδη, γι’ αυτό και επιβάλουν την ατζέντα τους σε δυτικό πολιτικό προσωπικό (υπαλλήλους του Χρήματος) για κλάματα.
Δεν είμαστε πολύ μακριά μόνο από τον δυτικό καπιταλισμό της μεταπολεμικής σχετικής ακμής και ενός σοσιαλδημοκρατικού κοινωνικού και ιδεολογικού πλαισίου, αρχίζουμε και ξεφεύγουμε και από το νεοφιλελεύθερο προς ένα καθαρά καταστροφικό, ολοκληρωτικό πλαίσιο. Η ίδια η εμπειρία της ανατολικής μετάβασης είναι μια τεράστια αρνητική απόδειξη για την αδυναμία του παγκόσμιου καπιταλισμού να επεκτείνει τη ζώνη σχετικής ασφάλειας, ελευθερίας και ευημερίας από τον πυρήνα του στην περιφέρειά του.
Δεν είμαστε πολύ μακριά μόνο από τον δυτικό καπιταλισμό της μεταπολεμικής σχετικής ακμής και ενός σοσιαλδημοκρατικού κοινωνικού και ιδεολογικού πλαισίου, αρχίζουμε και ξεφεύγουμε και από το νεοφιλελεύθερο προς ένα καθαρά καταστροφικό, ολοκληρωτικό πλαίσιο. Η ίδια η εμπειρία της ανατολικής μετάβασης είναι μια τεράστια αρνητική απόδειξη για την αδυναμία του παγκόσμιου καπιταλισμού να επεκτείνει τη ζώνη σχετικής ασφάλειας, ελευθερίας και ευημερίας από τον πυρήνα του στην περιφέρειά του.
Αλλά και το ίδιο το γεγονός ότι μια Δύση, που κάποτε υποστήριζε τον Ζαχάρωφ, τους Μεντβέντιεφ ή τον Σολζενίτσιν, δεν βρίσκει παρά έναν κλέφτη, όπως ο Χοντορκόφσκι, να κάνει είδωλό της, σημαίνει πολλά για την ίδια τη δική της παρακμή και ολοκληρωτική μετεξέλιξη.25 χρόνια μετά: οι συνέπειες της σοβιετικής διάλυσης
Η ρίζα της σημερινής κρίσης βρίσκεται στον τρόπο με τον οποίο αποφασίστηκε η διάλυση της ΕΣΣΔ, αλλά και στην ίδια τη διάλυση που, πρέπει να θυμίσουμε, έγινε εναντίον της εκφρασμένης θέλησης της πλειοψηφίας των σοβιετικών λαών, όπως εκδηλώθηκε με το δημοψήφισμα του Μαρτίου 1991. Σε μια εποχή ενσωμάτωσης και περιφερειακής ολοκλήρωσης, είναι σαφές ότι λόγοι οικονομικοί, αλλά και σχετικής εθνικής ανεξαρτησίας επιβάλλουν περιφερειακές ολοκληρώσεις. Τίποτα δεν επέβαλε τη διάλυση της ΕΣΣΔ, της Γιουγκοσλαβίας και της Τσεχοσλοβακίας, πέραν των αναγκών μιας καθαρά μαφιόζικης πορείας προς τον καπιταλισμό και των δυτικών γεωπολιτικών συμφερόντων.
Ακόμα όμως κι αν δεχθούμε, που δεν είναι καθόλου σωστό, ότι η Ρωσία, η Ουκρανία και η Λευκορωσία δεν μπορούσαν να ζουν ισότιμα, συνεργαζόμενες στα πλαίσια μιας εις βάθος μεταρρυθμισμένης και δημοκρατικής ομοσπονδίας, η διάλυση της ΕΣΣΔ έπρεπε να τηρήσει έναν αριθμό κανόνων και ευαίσθητων αμοιβαίων ισορροπιών, κυρίως να σεβαστεί το δικαίωμα των εθνών στην αυτοδιάθεση (ο μη σεβασμός αυτού του δικαιώματος ήταν και ο βασικότερος λόγος που οδήγησε στην αιματηρή τραγωδία της Γιουγκοσλαβίας).
Ειδικότερα, δεν υπήρχε κανένα σοβαρό ιστορικό ή εθνολογικό επιχείρημα γιατί η Ανατολική Ουκρανία και ιδίως η Κριμαία, θα έπρεπε να συμπεριληφθούν σε μια ανεξάρτητη Ουκρανία και όχι στη Ρωσική Ομοσπονδία, δεδομένου ότι κατοικούνται από μια συμπαγή πλειοψηφία Ρώσων (και όχι «ρωσόφωνων» όπως συχνά αποκαλούνται στον τύπο). Σημειωτέον ότι με τον τρόπο που ο Γέλτσιν διέλυσε την ΕΣΣΔ, προκειμένου να πάρει τη θέση του Γκορμπατσώφ, άφησε εκτός Ρωσικής Ομοσπονδίας το ένα τέταρτο του ρωσικού έθνους. Αυτό ήταν μια ωρολογιακή βόμβα προορισμένη να σκάσει και τώρα έσκασε.
Η ενσωμάτωση της Κριμαίας στη Ρωσική Ομοσπονδία πρέπει να θεωρείται τώρα δεδομένη. Το πραγματικό ζήτημα αφορά το μέλλον της υπόλοιπης Ουκρανίας, αλλά και το μέλλον των σχέσεων Ανατολής-Δύσης. Θα χρειαστεί πολύ μεγάλη πολιτική ικανότητα εκ μέρους του Κρεμλίνου για να αποφευχθεί μια μείζων πολεμική σύγκρουση στην Ευρώπη, μπροστά στην οποία θα ωχριά η σειρά των γιουγκοσλαβικών πολέμων και με τεράστιους κινδύνους για την παγκόσμια ειρήνη. Η Ρωσία όμως δεν έχει περιθώριο να μην δώσει αυτή τη μάχη, που είναι μάχη για τη δική της επιβίωση – και, επίσης, για την, σχετική τουλάχιστο, ελευθερία των λαών του πλανήτη, για την προοπτική ενός «πολυπολικού» κόσμου.
Συμπεράσματα για Ελλάδα, Κύπρο, ΣΥΡΙΖΑ
Μερικά συμπεράσματα είναι προφανή για την Ελλάδα και την Κύπρο, τις οποίες βρήκε πρόσφατα τον χρόνο να επισκεφθεί η Κυρία Νούλαντ, δίνοντας στους κ.κ. Αναστασιάδη και Σαμαρά την εντολή να προχωρήσουν την προώθηση του νέου σχεδίου Ανάν-Ομπάμα για τη διάλυση του κυπριακού κράτους (όπως και έγινε αμέσως μετά αυτές τις επισκέψεις). Το βασικό συμπέρασμα και από τα σχέδια Ανάν και από τα απίστευτα Μνημόνια της οικονομικής και κοινωνικής καταστροφής, είναι ότι δεν θα σώσει κανείς τον ελληνικό λαό, την Ελλάδα και την Κύπρο, παρά μόνο ο ίδιος αν ξεσηκωθεί και δώσει έναν τιτάνιο αγώνα για την σωτηρία και την απελευθέρωση/ανεξαρτησία του.
Καλό θα είναι και οι φίλοι από την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, να αντιληφθούν την σκληρότητα της διεθνούς πραγματικότητας που θα αντιμετωπίσουν και οι ίδιοι οσονούπω, προετοιμαζόμενοι οι ίδιοι και προετοιμάζοντας τον ελληνικό λαό για «πόλεμο» και όχι για τον «ευχάριστο περίπατο» που ίσως θα προτιμούσαν, τροποποιώντας ενίοτε την πραγματικότητα στη φαντασία τους για να την κάνουν «αντιμετωπίσιμη». Κανείς δεν θα μπορούσε να περιμένει από ένα κόμμα σαν τον ΣΥΡΙΖΑ να είναι πανέτοιμο να αντιμετωπίσει μια τόσο σοβαρή κρίση, όσο αυτή που ενέσκηψε στην Ελλάδα και την Ευρώπη – μόνο η Αθηνά βγήκε από το κεφάλι του Δία με πανέτοιμη την πανοπλία της. Θά έπρεπε όμως η ηγεσία της αριστεράς να έχει την ωριμότητα, αντί να διαφημίζει μια ανύπαρκτη επάρκεια, μετατρεπόμενη όλο και περισσότερο σε κλειστό κλαμπ, να ανοίξει και να στηριχθεί σε όλες τις διαθέσιμες δυνάμεις και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, που θα μπορούσαν να τη βοηθήσουν σε ένα εγχείρημα μοναδικής δυσκολίας.
‘Ένα βασικό μάθημα που προκύπτει από τα ουκρανικά και τα «πουτινικά» για την πολύ απρόθυμη να το δεχθεί ηγεσία (καθόλου την βάση αυτού του κόμματος) είναι η σημασία του ταυτοτικού στοιχείου του έθνους και τη δύναμη του εθνισμού, ως πόλου αντίστασης στην ολοκληρωτική αυτοκρατορία της παγκοσμιοποίησης. Αν η ηγεσία της ελληνικής και ευρωπαϊκής αριστεράς συνεχίσουν να χαρίζουν αυτή τη σημαία στην άκρα δεξιά, εν μέσω μιας απερίγραπτης (και ανόητης, αν και όχι πάντα ανιδιοτελούς) ιδεολογικής σύγχυσης, το μόνο που θα κάνουν είναι να προετοιμάσουν τη δική τους ήττα και την άνοδο στην ήπειρό μας ξανά του φασιστικού ολοκληρωτισμού.
Ειδικά για τους Κυπρίους πολίτες θα ήταν καλό να μελετήσουν προσεκτικά τα συμβαίνοντα στην Ουκρανία. Διέπραξαν ήδη ένα «έγκλημα οπορτουνισμού», παραγνωρίζοντας το προδοτικό παρελθόν και το ηθικό περιεχόμενο του Προέδρου που εξέλεξαν. Ας μην του επιτρέψουν να παίξει με το κράτος τους, αν δεν θέλουν να γνωρίσουν την τύχη των κατοίκων της Ουκρανίας. Δεν είναι καιρός να κάνουμε πειράματα με τις διεθνώς παραδεδεγμένες έννοιες της κρατικής κυριαρχίας, της ανεξαρτησίας, της δημοκρατίας (που δεν νοείται χωρίς τον κανόνα της πλειοψηφίας με ξένους να παίρνουν αποφάσεις για εσωτερικά θέματα των κρατών) και του δικαιώματος στην αυτοάμυνα. Αρκετές καταστροφές έχουν ήδη υποστεί το ελλαδικό και το κυπριακό κράτος, δεν ξέρουμε καν αν και τι θα γλυτώσει ο ελληνικός λαός και σε Ελλάδα και σε Κύπρο, ας μην προσθέσουμε και άλλες γεωπολιτικές καταστροφές που μπορούν εύκολα να αποβούν μοιραίες για τον ελληνισμό, ιδίως στο σημερινό «πολεμικό» περιβάλλον.
Σημειώσεις
(1) Δες και το σχετικό άρθρο μας με τίτλο «Η Αυτοκρατορία εν δράσει» στα Επίκαιρα της 30.1.2014
(2) Sous le drapeau du socialisme,Paris, No.122, Utopie critique, Paris, No 52
Konstantakopoulos.blogspot.comΕπίκαιρα, 6 Μαρτίου 2014
