Η πτώση από την εξουσία της μουσουλμανικής αδελφότητας στην Αίγυπτο ταρακούνησε την Άγκυρα, ξυπνώντας τη από το όνειρο μιας τουρκικής σουνιτικής ηγεμονίας στη Μέση Ανατολή και της έδειξε, πρώτη, με δραματικό τρόπο τα όριά της, ιδιαίτερα όταν τα κράτη του Κόλπου στήριξαν το στρατιωτικό πραξικόπημα.
Η αποτυχία της συριακής αντιπολίτευσης να ρίξει το καθεστώς Άσαντ και η απόφαση των Αμερικανών να μην επέμβουν στη Συρία την εξέθεσαν σε πολλαπλά επίπεδα. Η διείσδυση των φανατικών ισλαμιστών (που η ίδια στήριξε στη Συρία) και στο δικό της έδαφος έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου. Η -με τη μεσολάβηση του Κρεμλίνου- συμφωνία για την καταστροφή του συριακού χημικού οπλοστασίου και η, σχεδόν ταυτόχρονη, έναρξη των διαπραγματεύσεων για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα την έθεσαν εκτός παιχνιδιού.
Ανακρούοντας άρδην πρύμνα τους τελευταίους μήνες η τουρκική κυβέρνηση τρέχει να προλάβει. Καταρχάς, να δοθεί η λιγότερο κακή για τα συμφέροντά της λύση στο Συριακό, ζητώντας από τους Ιρανούς και τους Ρώσους να μην επιμείνουν στη συμμετοχή του ίδιου του Άσαντ σε μια μεταβατική συριακή κυβέρνηση προκειμένου να διασωθεί η όποια αξιοπιστία της έχει απομείνει. Κατά δεύτερον, να ξανακερδίσει θέση και λόγο στις εξελίξεις που δραματικά αναδιαμορφώνουν τις ισορροπίες. Τέλος, να αναδιατάξει τις συμμαχίες της τόσο σε περιφερειακό επίπεδο, επαναπροσεγγίζοντας τα δύο ισχυρά σιιτικά κράτη της περιοχής, το Ιράν και το Ιράκ, όσο και σε διεθνές επίπεδο σε μια προσπάθεια να ισορροπήσει την εξάρτησή της από τη Δύση με την ενίσχυση των δεσμών της με τις υπερδυνάμεις της Ανατολής, τη Ρωσία και την Κίνα.
Οι ρωσοτουρκικές σχέσεις και η επίσκεψη Ερντογάν
Παρότι στο πέρασμα του χρόνου Ρωσία και Τουρκία έχουν έρθει σε πολεμική σύγκρουση δεκατρείς φορές, σταθερή επιλογή του πρωθυπουργού Ερντογάν έχει υπάρξει η διατήρηση καλών σχέσεων με τη Μόσχα. Εξάλλου η αναπτυσσόμενη τουρκική οικονομία καλύπτει το 56% των αναγκών της σε φυσικό αέριο με εισαγωγές από τη Ρωσία και τρία εκατομμύρια ρώσοι τουρίστες επισκέπτονται ετήσια τη χώρα. Η ανάδειξη, πλέον, του Κρεμλίνου σε κεντρικό παίκτη με καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή κάνει τον Ερντογάν να ανεβάζει ρυθμούς προσπαθώντας να προσεγγίσει τους Ρώσους και να επηρεάσει τις κινήσεις τους προκειμένου να ξανακερδίσει το χαμένο για την Τουρκία έδαφος. Μην ξεχνάμε ότι δύο ημέρες πριν τον Ερντογάν, την Τετάρτη το απόγευμα, στη Μόσχα προσγειώθηκε ο ισραηλινός πρωθυπουργός Νετανιάχου που προσπάθησε να πείσει τον Πούτιν να αναλάβει κυρίαρχο ρόλο στις διαπραγματεύσεις με το Ιράν και να πιέσει την Τεχεράνη να αποδομήσει το μεγαλύτερο κομμάτι των υποδομών και του συνόλου του πυρηνικού της προγράμματος. Πολύς λόγος γίνεται επίσης για την επίσκεψη στη Μόσχα του επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών της Σαουδικής Αραβίας, πρίγκιπα Μπαντάρ, ο οποίος ζήτησε από τον Πούτιν να αποσύρει την υποστήριξή του στον Άσαντ με αντάλλαγμα πλουσιοπάροχα συμβόλαια για τη ρωσική αμυντική βιομηχανία.
Την ίδια στιγμή οι Τούρκοι νιώθουν ότι οι Αμερικανοί τους «κρέμασαν» όταν αρνήθηκαν να επέμβουν στρατιωτικά στη Συρία και ότι οι Ευρωπαίοι τους υποτιμούν αρνούμενοι να ανοίξουν πραγματικά το δρόμο για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ. Εξ ου και το μένος του πρωθυπουργού Ερντογάν που στην Αγία Πετρούπολη ζήτησε ξανά από τον ρώσο πρόεδρο να γίνει δεκτή η Τουρκία ως μέλος στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σανγκάης (μέλη του είναι η Ρωσία, η Κίνα, το Ουζμπεκιστάν, το Τατζικιστάν, το Κιργιστάν και το Καζακστάν), «προκειμένου να γλιτώσει από το πρόβλημα της ένταξης στην ΕΕ». Εξ ου και η επιμονή της τουρκικής κυβέρνησης να προχωρήσει τελικά στην αγορά του κινεζικού αντιπυραυλικού συστήματος (οφ δε ρέκορντ οι τούρκοι αξιωματούχοι πλέον λένε ότι οι πιθανότητες να ολοκληρώσουν τη συμφωνία με τους κινέζους είναι 90%), παρά τις αντιδράσεις των δυτικών συμμάχων της και του ΝΑΤΟ.
Στην επίσκεψη της τουρκικής αντιπροσωπείας την Παρασκευή στην Αγία Πετρούπολη για τη σύγκλιση του τέταρτου διακυβερνητικού Συμβουλίου Ανώτατης Συνεργασίας η ατζέντα ήταν πλούσια. Από τα ενεργειακά ζητήματα, όπου στο φυσικό αέριο η Τουρκία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος «πελάτης» των Ρώσων μετά τη Γερμανία και ρωσικές και τουρκικές φιλοκυβερνητικές εταιρείες συνεργάζονται και «χτυπάνε» μεγάλα τουρκικά κρατικά πρότζεκτ (με αποκορύφωμα αυτό του πυρηνικού σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο Ακουγιού που έχει αναλάβει η ρωσική Rosatom), τον τομέα της οικονομίας όπου οι δυο πλευρές θέλουν να αυξηθεί το διακρατικό εμπόριο από τα 35 εκατ. δολάρια στα οποία βρίσκεται σήμερα στα 100, τα ζητήματα του Καυκάσου με έμφαση στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, ως το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και την επίλυση της συριακής κρίσης.
Στην κοινή συνέντευξη Τύπου των δύο ηγετών ήταν εμφανές ότι η συζήτηση για την οικονομική συνεργασία πήγε καλά, αλλά στο ζήτημα της Συρίας οι διαφορές ήταν παραπάνω από εμφανείς. Ο πρόεδρος Πούτιν τόνισε ότι, όπως η Ρωσία ανέλαβε και έπεισε τη συριακή κυβέρνηση να συμμετάσχει στις διαπραγματεύσεις της Γενετής, τα δυτικά κράτη πρέπει να πείσουν τη συριακή αντιπολίτευση να κάνει το ίδιο και εξέφρασε την ελπίδα η διάσκεψη να γίνει το συντομότερο δυνατό. Ο Ερντογάν με τη σειρά του, παρότι αποδέχθηκε ότι ακραίες ισλαμικές ομάδες είναι επίσης υπεύθυνες για το χάος στη Συρία, τόνισε ότι οι ομάδες αυτές δεν διαθέτουν βαρύ οπλισμό και υποστήριξε ότι το καθεστώς έχει την κύρια ευθύνη για το αιματοκύλισμα της χώρας.
Το μέλλον της ρωσικής διείσδυσης
Η Τουρκία, σε αντίθεση με τις χώρες του Κόλπου που έχουν τα δικά τους κοιτάσματα, έχει ανάγκη τη Ρωσία για την κάλυψη των ενεργειακών της αναγκών. Αυτό δίνει στους Ρώσους μια πιθανή μεγαλύτερη επιρροή. Όμως η Άγκυρα δεν αναμένεται ότι θα πέσει στην αγκαλιά της ρωσικής αρκούδας, αλλά είτε θα χρησιμοποιήσει τη ρωσική απειλή για να σύρει τις ΗΠΑ και τους δυτικούς προς την κατεύθυνση που επιθυμεί, είτε θα προσπαθήσει να ενισχύσει τις σχέσεις της με τη Ρωσία και άλλους παίκτες του διεθνούς συστήματος, χωρίς όμως ταυτόχρονα να αποξενώσει και τη Δύση. Τουλάχιστον μέχρι να ξεκαθαρίσει, τα χρόνια που θα ακολουθήσουν, το πώς θα επιλέξουν να κινηθούν οι ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή. Αυτό από την άλλη μεριά που οι περισσότεροι αναλυτές τονίζουν είναι ότι, τουλάχιστον προς το παρόν, η Ρωσία δεν έχει τα μέσα και τις δυνατότητες να υποκαταστήσει τις ΗΠΑ και τους δυτικούς της συμμάχους στην περιοχή. Ζούμε όμως σε μια εποχή κατακλυσμιαίων αλλαγών που κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τις εξελίξεις σε βάθος χρόνου.
Όσον αφορά τη συμμετοχή της Τουρκίας στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σανγκάης είναι μάλλον απίθανο ότι Ρωσία και Κίνα θα επιτρέψουν στην Τουρκία να συμμετάσχει και να αποκτήσει επιρροή και περαιτέρω δυνατότητες συνεργασίας με τα εκατομμύρια των τουρκογενών πληθυσμών της Κεντρικής Ασίας που Μόσχα και Πεκίνο θέλουν να ελέγξουν με κάθε τρόπο.
ΠΑΡΟΝ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλώ να γράφετε με Ελληνικούς χαρακτήρες και να είστε κόσμιοι στις εκφράσεις σας. Οποιοδήποτε άλλο σχόλιο με γκρικλις και ξένη γλώσσα θα διαγράφετε. Ευχαριστώ!