Ζητούνται επιχειρήματα

Του Δρ. ΚΩΣΤΑ ΒΙΤΚΟΥ
Η «Περί ψυχής» επιστολή της Ιωάννας Λιακάκου (Ν.Κ. 4/4/13) μου άρεσε. Δεν άρεσε όμως στους υπερθερμασμένους θεόληπτους και στις «υπεράγαθες» θεούσες που – είμαι βέβαιος – θα πέσουν πάνω της να τη φάνε ζωντανή! Βέβαια, η Ιωάννα δεν θα έχει την τύχη της Υπατίας, γιατί – ευτυχώς – ζούμε σε άλλη εποχή.

Η όμορφη φιλόμουση Αλεξανδρινή Υπατία, που είχε την ατυχία να διδάσκει μαθηματικά και φιλοσοφία κάτω από τη μύτη των πρώιμων ολιγογράμματων χριστιανών, πλήρωσε πολύ ακριβά τη φιλομάθειά της και την επιμονή της να σκέφτεται ελληνικά.

Η «εξοργιστική» και άκρως «ανορθόδοξη» πεποίθηση της Ιωάννας ότι «όταν πεθαίνει ο άνθρωπος δεν πηγαίνει πουθενά η ψυχή του» βρίσκει ισχυρό σύμμαχο τον Αριστοτέλη. Λέει ο Σταγειρίτης σοφός: «Ότι μεν ουν ουκ έστιν η ψυχή χωριστή του σώματος [. . .], ουκ άδηλον» (Περί ψυχής 413a, 4-6). Δηλαδή: «Το ότι η ψυχή δεν υπάρχει χωριστά από το σώμα, είναι φανερό».

Αλλά ο Αριστοτέλης λέει κι ετούτο εδώ: «Ότι μεν ουν ουχ οιόν τε κινείσθαι την ψυχήν, φανερόν εκ τούτων. Ει δ’ όλως μη κινείται, δήλον ως ουδ’ υφ’ εαυτής» (ό.π. 408b, 34-6). Δηλαδή: «Και ότι δεν είναι δυνατόν να κινείται η ψυχή, είναι φανερό από αυτά (που ειπώθηκαν). Εάν καθόλου δεν κινείται, είναι φανερό ότι ούτε από μόνη της κινείται».

Αυτά είναι τα συμπεράσματα του Αριστοτέλη κατόπιν μακράς κι επίπονης φιλοσοφικής έρευνας. Τελικό αριστοτελικό συμπέρασμα: Η ψυχή διαλύεται με τη διάλυση του σώματος, όπως η κόψη του τσεκουριού διαλύεται με τη διάλυση του μετάλλου.
Η άλλη «εξοργιστική» πεποίθηση της Ιωάννας είναι ότι ο άνθρωπος, «φοβητσιάρης και μνησίκακος δυστυχώς ακόμη και το θεό του τον έφτιαξε σαν τα μούτρα του». Αυτό στη φιλοσοφική γλώσσα ονομάζεται «ανθρωπομορφισμός». Πραγματικά, αν τα βόδια έφτιαχναν θεούς, αυτοί θα έμοιαζαν με βόδια. Κοντολογίς, οι θεοί των ανθρώπων δεν είναι τίποτε άλλο παρά αθάνατοι άνθρωποι με ανθρώπινα «κουσούρια» και αρετές.

Περιμένουμε τώρα διαφωνίες κι επιχειρήματα. Παρακαλούμε αυτούς που ελπίζουν και πεθαίνουν απελπισμένοι ετούτο το απλό: μη μας δείχνεται την Αγία Γραφή ως βάση επιχειρημάτων. Τα βιβλία που εμπεριέχει είναι γραμμένα σε μια εποχή που η Γη ήταν επίπεδη και υπήρχε το ανύπαρκτο πράγμα που εσείς, ακόμη και σήμερα, το ονομάζετε «ουρανός» (εξαιρείται ο ομώνυμος πλανήτης). Συνεπώς, με τόσες καραμπινάτες ανακρίβειες, η Αγία Γραφή ούτε «θεόπνευστη» είναι ούτε φιλοσοφική.

ΟΙ ΘΕΟΙ ΠΕΘΑΙΝΟΥΝ...

Φίλος έφερε στην αντίληψή μου αρθρίδιο που φιλοξενήθηκε στην εφημερίδα The Age (30/3/13). Ο αρθρογράφος κάνει λόγο για γέννηση και θάνατο θεών, και καταλήγει με «συνταγή» για θεϊκή αειζωία! Μεταφέρω σημεία που ενδιαφέρουν:
«Οι θεοί πεθαίνουν, άλλοι με φυσικό τρόπο, άλλοι με δολοφονία. Η Ίσιδα, γεννημένη 3000 χρόνια πριν από τη γέννηση του Χριστού, πέθανε λίγο μετά το θάνατο του Χριστού. Ο Ζευς, πατέρας των θεών, που έκανε την εμφάνισή του όταν η Ίσιδα ήταν μεσόκοπη, δεν έζησε περισσότερο από αυτή. Ο Κετσαλκούτελ γεννήθηκε περίπου την ίδια εποχή με τον Χριστό και βασίλεψε στη Μεσοαμερική μέχρι που οι Ισπανοί τον σκότωσαν, τον 16ο αιώνα. Στον Βορά, ο Οντίν γεννήθηκε γύρω στα 1000 π.Χ. και τελείωσε γύρω στα 1200 π.Χ.

»Αυτοί ήσαν νόμιμοι, αθάνατοι θεοί, στους οποίους οι άνθρωποι γονάτιζαν και προσεύχονταν με ζέση, πλήρωναν υπέρμετρο φόρο υποτέλειας, θυσίαζαν ανθρώπους, και για τους οποίους κήρυτταν πολέμους. Κι όμως κανένας από τους θεούς αυτούς δεν έζησε περισσότερο από ένα γουρουνότριχο πεύκο, ονόματι Μαθουσάλας, ριζωμένο (. . .) στα Λευκά Όρη της Καλιφόρνιας και πλησιάζοντας τα 5000 χρόνια.

»Τι σόι κάλπικη αθανασία είναι αυτή; Και ποιο είναι το πραγματικό άπλωμα ζωής ενός αθάνατου θεού; Παίρνοντας τον μέσο όρο με βάση τους πιο πάνω θεούς, φαίνεται ότι το προσδόκιμο όριο ζωής ενός θεού είναι λίγο πιο πάνω από 2000 χρόνια. Ο χριστιανικός Θεός ασθμαίνει τώρα στα γηρατειά του. Ο Αλλάχ, 600 χρόνια νεότερος, βρίσκεται σε άσκημη υγεία (. . .). Ο Βούδας είναι ραχιτικός σε ηλικία 2400 ετών, έχοντας και πρόβλημα παχυσαρκίας. Υπάρχουν ανησυχίες και με τον εβραϊκό Θεό, τον Γεχωβά. Στην ηλικία 3000 ετών, έχει ζήσει ένα τρίτο περισσότερο απ’ ό,τι έχουν ζήσει οι άλλοι θεοί του είδους του.

»Στο πλαίσιο του κοσμολογικού χρόνου, η διάρκεια αθανασίας που απόλαυσαν οι θεοί είναι μια ασήμαντη στιγμή. Δεν έζησαν περισσότερο απ’ ό,τι το σύνολο των γενεών των ανθρώπων που τους λάτρεψαν (80 γενεές ανθρώπων για τους πιο σημαντικούς θεούς ).

ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ – ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

»Συνεπώς, τι μπορεί να γίνει για να σώσουμε έναν θεό που τελειώνει; Πώς μπορούν οι οπαδοί του να φτιάξουν λίγα ακόμη χρόνια μεγαλοπρέπειας για έναν θεό που χάνεται; Ποια καταπραϋντική φροντίδα θα μπορούσε να επιμηκύνει τη ζωή των αθάνατων γερόντων;

»Ανακάλυψα ένα ελιξίριο της νεότητας για όλους τους θεούς, παντού [. . .] Για να μη χαθούν οι θεοί, πρέπει να εξελιχθούν, όπως οι πεταλούδες ή οι σαύρες. Οι θεοί που δεν προσαρμόζονται σε νέο περιβάλλον, ξεπερνιούνται από άλλους θεούς που τα καταφέρνουν καλύτερα και ζουν περισσότερο. Στον 21ο αιώνα, ο θεός που απαιτεί να θυσιάζονται παρθένες πάνω στην πέτρα είναι τόσο εκτός χρόνου και τόπου, που οδηγείται σε αφανισμό . . .
»Οι θεοί θα συνεχίζουν να πεθαίνουν, αλλά μερικοί θα προσαρμοστούν. Ο χαρακτήρας τους θα ακολουθεί τον κόσμο που συνεχώς αλλάξει. Άραγε τι σόι Θεός θα υπάρξει σε 100 χρόνια από τώρα; Τι μορφή θα πάρει και τι απαιτήσεις θα έχει από εμάς;»

Καλό ερώτημα, αν μέχρι τότε η Γη δεν χτυπηθεί από μετεωρόλιθο και πάει κατά διαβόλου!
Πηγή